ႏွစ္သစ္ကူးမွ ႏွစ္ေဟာင္းအေတြးမ်ား

ဒီေန႕ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလ (၁) ရက္ေန႕၊ ဂ်ပန္အခ်ိန္ မနက္ (၄း၅၄) နာရီမွာ ႏွစ္သစ္ကူးနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အေတြးမ်ား ေတြးေနမိပါတယ္...

မႏွစ္ကေတာ့ ဒီအခ်ိန္ အိုဆာကာမွာ လည္လို႕ပတ္လို႕၊ ေပ်ာ္လို႕ေကာင္းတုန္းေပါ့။ ဂ်ပန္ေရာက္ခါစလည္းျဖစ္လို႕ မႏွစ္က ဒီလိုအခ်ိန္မွာ သူငယ္ခ်င္းမ်ားနဲ႕ ဟီရိုရွီးမားသြား၊ အျပန္မွာ အိုဆာကာ ၀င္ၿပီး၊ ႏွစ္သစ္ကူးခဲ့ပါတယ္။ ႏွစ္သစ္ကူးအေတြးမ်ား ေတြးခ်ိန္မရွိေအာင္ကိုပဲ အသစ္အဆန္းမ်ား၊ ေလ့လာစရာမ်ားနဲ႕ အခ်ိန္ကုန္သြားခဲ့တယ္လို႕ မွတ္မိပါတယ္။ ဒီႏွစ္မွာေတာ့ ခရစ္စမတ္မတိုင္ခင္ ၂၃ ရက္ေန႕ေလာက္က စလို႕ မထင္မွတ္ပဲ သြားလာစရာ ပြဲမ်ားဆက္သြားတာ တစ္ပတ္ခန္႕ ျဖစ္သြားလို႕ ႏွစ္သစ္ကူးမွာ ဘာအစီအစဥ္မွ လုပ္မထား၊ သူငယ္ခ်င္းမ်ား ေခၚတဲ့ပြဲမ်ားကို မသြားဘဲ အိမ္မွာပဲ ေနမယ္လို႕ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။

ထံုးစံအတိုင္း ႏွစ္သစ္တစ္ခုကို ကူးေျပာင္းရင္ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းအခ်ိဳ႕ကေတာ့ ႏွစ္သစ္ကူးရည္မွန္းခ်က္ (New Year Resolutions) မ်ား ခ်မွတ္ေလ့ရွိၾကတာ ၾကားဖူးပါတယ္။ ကုိယ္တိုင္ေတာ့ တစ္ခါမွ New Year Resolutions ရယ္လို႕ ခ်မွတ္ၿပီး လုပ္ခဲ့တာ အခုအရြယ္အထိ မရွိေသးပါဘူး။

တိုက္ဆိုင္လို႕ လုပ္ငန္းခြင္ထဲက ကၽြန္ေတာ္ေလးစားရေသာ ဆရာသမားနဲ႕လြန္ခဲ့ေသာ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ေလာက္က စကားေျပာခဲ့တာ ျပန္အမွတ္ရပါတယ္။ ဆရာသမားက သူငယ္စဥ္ကတည္းက အၿမဲတမ္း စည္းစနစ္၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ေလးနဲ႕ လုပ္ေလ့ရွိေၾကာင္း၊ ဥပမာ ဒီႏွစ္မွာ စာအုပ္ ဘယ္ႏွစ္အုပ္ ကုန္ေအာင္ဖတ္မယ္၊ ဘာလုပ္မယ္ စသည္ကို ရည္ရြယ္ဆံုးျဖတ္ထားၿပီး၊ ၿပီးေျမာက္ေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေလ့ရွိေၾကာင္း၊ အသက္ဘယ္အရြယ္မွာ ဘယ္လိုလုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ၿပီးျပတ္ေနရမယ္ စသျဖင့္လည္း သူအၿမဲစဥ္းစား ႀကိဳးစားလုပ္ေလ့ရွိေၾကာင္း ရွင္းျပဖူးပါတယ္။ သူျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ ဘ၀ခရီး၊ လက္ရွိအေျခအေနမွာ ရရွိထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ တာ၀န္နဲ႕ အရည္အခ်င္းမ်ားေၾကာင့္ သူဒီလို အရည္အခ်င္းရွိၿပီး၊ ေအာင္ျမင္တာဟာ ဒီလို well-planned ထား လုပ္ခဲ့တာေၾကာင့္လို႕ ကၽြန္ေတာ္ ထင္ျမင္သံုးသပ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ့္ကိုယ္ ကၽြန္ေတာ္လည္း ဒီလို စည္းစနစ္၊ ရည္မွန္းခ်က္ေလးထားၿပီး၊ ေအာင္ျမင္ၿပီးေျမာက္ေအာင္ လုပ္ဖို႕ ရည္ရြယ္ထားေပမယ့္လည္း၊ လက္ေတြ႕မွာေတာ့ အခုအခ်ိန္အထိ တိတိက်က် တစ္ခုခုကို ဆံုးျဖစ္ခ်က္ခ်မွတ္ၿပီး၊ လုပ္တာမ်ိဳး မရွိေသးပါဘူး။ တတ္ႏိုင္သမွ် အေကာင္းဆံုး ႀကိဳးစားမယ္ ဆိုတာေလာက္ပါပဲ။ ဘ၀ဆိုတာကလည္း တစ္ခါတစ္ေလ ကိုယ္ရည္မွန္းလုပ္တဲ့ အတိုင္းလည္း ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္တတ္တာကိုး။

၂၀၁၀ ခုႏွစ္ထဲမွာ အသက္က ၃၀ ေက်ာ္ ၃၁ ႏွစ္ ျပည့္ေတာ့မွာပါ။ စိတ္ကေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကို လူငယ္ပဲလို႕ ထင္ေနေပမယ့္ လူငယ္ဘ၀ ကုန္ဆံုးလို႕ လူလတ္ပိုင္းထဲကို သိသိသာသာ ၀င္ေရာက္ေနပါၿပီ။

ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၊ ပညာေရးနဲ႕ ဆက္စပ္ၿပီးေျပာရရင္ အခုဆိုရင္ ဘာလိုလိုနဲ႕ ဂ်ပန္ေရာက္တာ တစ္ႏွစ္ခြဲေလာက္ ရွိသြားပါၿပီ။ ေရာက္စ Orientation မ်ားနဲ႕ ဘာသာစကားအတြက္ (၃) လ၊ မဟာဘြဲ႕ သုေတသန ေက်ာင္းသားဘ၀ နဲ႕ (၆) လ၊ မဟာဘြဲ႕ ပထမႏွစ္ေက်ာင္းသား (ပထမႏွစ္၀က္) (၆) လ တို႕ကိုျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး၊ အခု (ဒုတိယႏွစ္၀က္) အလယ္ ကိုေရာက္ေနပါၿပီ။ ဒီတစ္ႏွစ္ခြဲေလာက္ ကာလဟာ အေတာ္ျမန္ျမန္ပဲ ကုန္သြားခဲ့တယ္လို႕ထင္ပါတယ္။

ကုန္သြားတဲ့အခ်ိန္ေတြနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး စဥ္းစားၾကည့္ရင္ အခ်ည္းႏွီး မျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ စိတ္ထဲမွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုလည္း အျပည့္အ၀ေတာ့ မေက်နပ္ပါဘူး။ ငါႀကိဳးစားဖို႕လိုေသးတယ္၊ ပိုၿပီးႀကိဳးစားရဦးမယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ကရွိေနဆဲပါ။ အင္း... ရယ္စရာ ေျပာရရင္ေတာ့ အတန္းအတူတက္ သူငယ္ခ်င္းမ်ားနဲ႕ ယွဥ္ရင္ေတာ့ ဘာသာရပ္ယူတာ အပါအ၀င္ အစစ သူမ်ားထက္ ႏွစ္ဆေလာက္ အားထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ အခုျပန္သံုးသပ္ ၾကည့္ရင္ ေကာင္းတာ၊ ဆိုးတာ စတဲ့ အေတြ႕အႀကံဳေတြ အမ်ားႀကီးရပါတယ္။

ေဒသႏ ၱရ အေတြ႕အႀကံဳနဲ႕ပတ္သတ္ၿပီး ေျပာရင္ေတာ့ အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိေတာ့ ဂ်ပန္ျပည္ႀကီးကို ႏွံ႕ခဲ့ၿပီလို႕ဆိုရမွာပါပဲ။

ကၽြန္ေတာ္ေနတဲ့ နာဂိုယာ ကေန စဥ္းစားရင္ အထက္ပိုင္းက ဖူဂ်ီေတာင္၊ တိုက်ိဳ၊ ယိုကိုဟားမား၊ ဆုကုဘား၊ ေအာက္ပိုင္းမွာ က်ိဳတို၊ နာရာ၊ အိုဆာကာ၊ ကိုေဘး၊ ဟီရိုရွီးမား၊ ေအာက္ပိုင္းအစြန္ဆံုး ကာဂိုရွီးမား အထိ ေရာက္ၿပီးသြားပါၿပီ။ တိုက်ိဳ နဲ႕ အိုဆာကာ ဆိုရင္ ေရာက္တဲ့အၾကိမ္အေရအတြက္က အေတာ္မ်ားေနၿပီး၊ ကိုယ္ေနတဲ့ၿမိဳ႕ထက္ေတာင္ သြားလာရမယ့္ ေနရာေတြကို ပိုမွတ္မိေနတယ္လို႕ဆိုရမွာပါပဲ။ တျခားျမိဳ႕ငယ္ေလးေတြကို ေန႕ခ်င္းျပန္ ခရီးတိုေလးေတြ သြားတာပါ ထည့္တြက္ရင္ ကုိယ့္ျမန္မာျပည္ထက္ေတာင္ ပိုႏွံ႕ေနတယ္လို ဆိုရမလားပဲ။

ကိုယ့္ႏိုင္ငံမွာက အလုပ္တစ္ဖက္နဲ႕မို႕ ျပည္တြင္းခရီးထြက္ဖို႕ဆိုတာ အိမ္မက္လိုပါပဲ။ မၾကာခင္လာမယ့္ ေက်ာင္းပိတ္ရက္မ်ားမွာ သြားျဖစ္လို႕ အေမရိကန္အေျခစိုက္စစ္စခန္းရွိတဲ့ အိုကီနာ၀ါ (သို႕) အထက္ပိုင္းက အလြန္ေအးတဲ့ ေဟာ့ကိုင္းဒိုး ေရာက္ျဖစ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့လည္း အေတာ္ေပ်ာ္စရာေကာင္းၿပီး၊ ဗဟုသုတရမယ္ ထင္ပါတယ္။

မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္း အေပါင္းအသင္းမ်ားနဲ႕ ပတ္သက္ရင္လည္း အေပၚယံသာမက တစ္ကယ့္ကို ခင္ခင္မင္မင္ေပါင္းလို႕ရတဲ့၊ ဂ်ပန္သူငယ္ခ်င္းေတြ အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံတကာသူငယ္ခ်င္းေတြ တိုးပြားလာလို႕ ၀မ္းသာ ေပ်ာ္ရႊင္မိပါတယ္။ သူတို႕ေတြနဲ႕ အခုအခ်ိန္ကစလို႕ ေနာက္ေနာင္ေရရွည္မွာ ျပန္ေတြ႕ဖို႕၊ လက္တြဲလုပ္ကုိင္ႏိုင္ဖို႕လည္း ေမွ်ာ္လင့္လ်က္ပါပဲ။

ဒါေတြကေတာ့ ႏွစ္သစ္ကူးမွာ ျပန္ေျပာင္းစဥ္းစားမိတဲ့ ႏွစ္ေဟာင္းအေတြးမ်ား ပါပဲ။ ႏွစ္သစ္ကူး ရည္မွန္းခ်က္မ်ားကိုေတာ့ ေနာက္ပို႕စ္မ်ားမွာ ဆက္စဥ္းစားၾကတာေပါ့ဗ်ာ။

အကဲျဖတ္ သတ္မွတ္ခ်က္ တစ္ခု (သို႕) Grading

ဒီေန႕မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဧၿပီလကေန အခု စက္တင္ဘာလ အစပိုင္းအထိ ေရြးခ်ယ္တက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ First Term ဘာသာရပ္ေတြ ထဲက ဘာသာအခ်ိဳ႕ရဲ႕ Grade ေတြကို သိရပါတယ္။

မသိခင္က သိခ်င္သေလာက္ သိရေတာ့လည္း သိပ္ၿပီးအထူးအဆန္းႀကီး မခံစားရေတာ့ပါဘူး။ သိသိခ်င္းေတာ့ အမွန္အတိုင္း ေျပာရရင္ အနည္းငယ္ စိတ္လွဳပ္ရွားမိတာေပါ့ဗ်ာ။ သိရတဲ့ (၇) ဘာသာ ထဲမွာ (၆) ဘာသာစလံုး (A) ရပါတယ္။ က်န္တဲ့ တစ္ဘာသာက အသြင္ထူးျခားပါတယ္။ အဲဒီဘာသာမွာ ကိုယ္ပဲ ဆရာ၊ ကိုယ္ပဲ တပည့္ လုပ္ရပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ Grade သတ္မွတ္ေပးတာမ်ိဳး မရွိဘဲ၊ ေက်ာင္းသားအားလံုးကို Pass သာေပးပါတယ္။ ဒီဘာသာအေၾကာင္း ေတာ့ ေနာက္ေရးတာေပါ့ဗ်ာ။

ႀကံဳတုန္း ကၽြန္ေတာ္တို႕ေက်ာင္းရဲ႕ Grade သတ္မွတ္ခ်က္ေလး ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ ႏွိဳင္းယွဥ္ၾကည့္လို႕ ရေအာင္ပါ။ A=excellent, B=good, C=Pass, D=fail, Pass=Grade not applicable လို႕ ဆိုပါတယ္။ (A+) ေတြ ဘာေတြေတာ့ ေယဘုယ်အားျဖင့္ မရွိဘူးေပါ့ဗ်ာ။

ဒါေပမယ့္လည္း တကၠသိုလ္ရဲ႕ ဌာနခြဲအလိုက္ နဲ႕ သင္တန္းအစီအစဥ္အရေတာ့ အနည္းငယ္ကြဲျပားမွဳ ရွိပါတယ္။ (ဌာနခြဲလို႕ဆိုတာက ဥပမာ - ဥပေဒပညာဌာန၊ စီးပြားေရးပညာဌာန နဲ႕ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မွဳပညာဌာန စတာကို ဆိုလိုၿပီး၊ သင္တန္း အစီအစဥ္ဆိုတာက ပံုမွန္ မဟာဘြဲ႕ သင္တန္း၊ အခ်ိန္တို (တစ္ႏွစ္) short-term student exchange programme စသည္တို႕ကို အၾကမ္းဖ်င္း ဆိုလိုပါတယ္။)

ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက ဘြဲ႕လြန္သင္တန္းေတြမွာ ဘာသာရပ္တစ္ခုကို credit ၂ ခု ေပးၿပီး၊ credit ၂ ခုအတြက္ တစ္ခ်ိန္ မိနစ္ (၉၀) ၾကာ အတန္း (၁၅) တန္း တက္ရပါတယ္။ Intensive Course ေတြဆိုရင္လည္း သံုး၊ေလး ရက္ဆက္တိုက္မွာ မိနစ္(၉၀) x (၁၅) ခ်ိန္ ျပည့္ေအာင္ သင္ပါတယ္။ အေတာ္ပင္ပန္းတယ္လို႕ ေျပာရမွာပါပဲ။ ပါေမာကၡတစ္ေယာက္ကေတာ့ အေမရိကန္မွာ တစ္ခ်ိန္ကို မိနစ္ (၆၀) သာ သင္ေလ့ရွိေၾကာင္း နဲ႕ ဂ်ပန္မွာ တစ္ခ်ိန္ကုိ မိနစ္ (၉၀) သင္တာ လြန္ေၾကာင္း၊ ေက်ာင္းသားမ်ား မိနစ္ (၉၀) လံုး အာရံုစိုက္ႏိုင္စြမ္း မရွိေၾကာင္း ေျပာျပပါတယ္။

Grading နဲ႕ပတ္သက္လို႕ ကၽြန္ေတာ္ယူတဲ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မွဳ ဌာနက အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မွဳ ဘာသာရပ္နဲ႕ ဆက္စပ္ၿပီး အေသးစိတ္ရွင္းျပရရင္၊ Grade ကို A=80 or more, B=79-70,C=69-60, F=below 60 လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။

ေနာက္ Grading Policy က Attendance တစ္ခ်ိန္အတြက္ ၂ မွတ္၊ အေၾကာင္းအရာ (topic) (၁၁) ခုအတြက္ စာတမ္းငယ္ (ႏွစ္မ်က္ႏွာခန္႕) ၁၁ ခု အပတ္စဥ္ တင္ရၿပီး၊ တစ္ခုအတြက္ ၅ မွတ္၊ စာတမ္း ေကာင္းရင္ ထူးခၽြန္မွတ္ ၂ မွတ္ ပိုရၿပီး၊ ညံ့ရင္ သို႕မဟုတ္ Plagiarism ေတြ႕ရင္ ၂ မွတ္ အႏွဳတ္ခံရပါတယ္။ (အဲဒီဘာသာတက္တုန္းက အထူးပိတ္ရက္မ်ားေၾကာင့္ ၁၅ ခ်ိန္အစား ၁၃ ခ်ိန္ တက္ရၿပီး၊ Intro အခ်ိန္မပါ၊ ၁၂ ခ်ိန္အတြက္ အတန္းမွန္မွန္တက္ရင္ တစ္ခ်ိန္ ၂ မွတ္နဲ႕ (၂၄) မွတ္၊ အဆင့္မီ စာတမ္း (၁၁) ခုအတြက္ တစ္ခု ၅ မွတ္ နဲ႕ (၅၅) မွတ္၊ စုစုေပါင္း (၇၉) မွတ္နဲ႕ (B) ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အတန္းမွန္မွန္တက္၊ Paper (၁၁) ခုတင္၊ အနည္းဆံုး Paper (၁) ခုမွာ ထူးခၽြန္မွတ္ ရပါမွ (A) ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး Paper ကို အပတ္စဥ္ ေနာက္တစ္တန္း မစခင္မွာ တင္ရပါတယ္။ ေနာက္က်ရင္ အမွတ္ေလ်ာ့ပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ့္အေတြ႕အႀကံဳေျပာရရင္ တစ္ရက္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ စာေတြမ်ားတာေၾကာင့္ Paper အခ်ိန္မီ မတင္ႏိုင္ဘူး ျဖစ္သြားပါတယ္။ ေန႕လည္ (၁) နာရီ တင္ရမယ့္ စာကို အဲဒီေန႕ည (၉) နာရီေလာက္မွ တင္ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ကၽြန္ေတာ္ (၂) မွတ္ေလ်ာ့ခံရတယ္လို႕ သိရပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္မွာ အတန္းပံုမွန္တက္၊ Paper အကုန္တင္ရဲ႕သားနဲ႕ (Paper တစ္ခု ေနာက္က်တာေၾကာင့္) အလိုလိုကို (၇၇) မွတ္ ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ (A) လိုခ်င္လို႕ က်န္တဲ့ Paper မ်ားမွာ ထူးခၽြန္အမွတ္ရေအာင္ အေတာ္ကို ႀကိဳးစားရပါတယ္။ အခု Grade သိရေတာ့ အဲဒီဘာသာမွာ (A) ရလို႕ အေတာ္ကို ေပ်ာ္ပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ First Term (Spring Term) ပတ္သက္ၿပီး ျပန္သံုးသပ္ရရင္ ေတြးစရာေတြ အမ်ားႀကီးပါပဲ။ တစ္အခ်က္က တက္ခဲ့တဲ့အတန္း ေတြမွာ ခက္ခဲပင္ပန္းတဲ့ အတန္းေတြ ပါသလို သာမန္ေလာက္ပဲ ႀကိဳးစားအားထုတ္ရတဲ့ အတန္းေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕အတန္းဆို ခက္လြန္းလို႕ အေတာ္ကို စိတ္ဓါတ္မက်ေအာင္ ႀကိဳးစားခဲ့ရပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ဇြဲ အေရးႀကီးတယ္လို႕ ထင္ပါတယ္။ ခက္လြန္းလို႕ ဒီဘာသာကို ျဖဳတ္လိုက္ေတာ့မယ္လို႕ အခါခါစဥ္းစားၿပီး အားတင္းဆက္တက္ခဲ့လို႕ ေနာက္ပိုင္း ထင္သေလာက္ မခက္ေတာ့တာ၊ ကိုယ္ အမ်ားႀကီး improve ျဖစ္လာတာ စသျဖင့္ေပါ့ဗ်ာ။

ႏွစ္အခ်က္က Grading နဲ႕ပတ္သက္လို႕ေတာ့ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံရဲ႕ အခ်ိဳ႕ေသာ ပါေမာကၡမ်ားရဲ႕ အကဲျဖတ္ခ်က္ကိုေတာ့ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရရင္ သိပ္ဘ၀င္မက်ပါဘူး။ အခ်ိဳ႕ေသာဘာသာရပ္မ်ားမွာ၊ အခ်ိဳ႕ေသာ ပါေမာကၡမ်ားက စည္းကမ္းတိက် တင္းက်ပ္ေပမယ့္ အခ်ိဳ႕က flexible ျဖစ္တယ္လို႕ ထင္ပါတယ္။ ဘာသာရပ္တစ္ခု၊ ႏွစ္ခုမွာ အားလံုးနီးပါး (A) ရၾကတယ္လို႕ ထင္ပါတယ္။ ကိုယ္အပါအ၀င္ အားလံုး (A) လိုခ်င္တာ မွန္ေပမယ့္၊ တစ္ဦးခ်င္းစီရဲ႕ အားထုတ္မွဳခ်င္း မတူတာ၊ အတန္းထဲမွာတင္ ကိုယ့္အခ်င္းခ်င္း သိၾက၊ အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ အကဲျဖတ္ႏိုင္တာမို႕ အားလံုးသာ (A) ရၾကရင္ တကယ္ႀကိဳးစားသူအတြက္ နစ္နာပါတယ္။ သိပ္မႀကိဳးစားသူကလည္း ငါေပါ့ေပါ့လုပ္လည္း အဆင့္ေကာင္းမွာပဲလို႕ မွတ္ယူသြားရင္၊ တစ္ဦးခ်င္းစီသာမကာ ေရရွည္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ပညာေရးအဆင့္အတန္းပါ က်ဆင္းသြားႏိုင္တယ္လို႕ ယူဆပါတယ္။

ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ Grade A, B ဆိုတာ အကဲျဖတ္ သတ္မွတ္ခ်က္တစ္ခုသာ ျဖစ္ၿပီး၊ ဘာသာရပ္တစ္ခု အေပၚမွာ ကိုယ္ဘယ္ေလာက္ တတ္ကၽြမ္းသြားသလဲ၊ တစ္ကယ္ပဲ မွတ္ေက်ာက္တင္ခံႏိုင္ၿပီလား ဆိုတာက A, B ထက္ ပိုၿပီး တန္ဖိုးရွိမယ္လို႕ ထင္ပါတယ္ဗ်ာ။

ကဲ ေနာက္ပိုစ့္မ်ားမွာမွပဲ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက ခက္တဲ့ဘာသာ၊ လြယ္တဲ့ဘာသာ သင္ပံုသင္နည္း ဆက္စဥ္းစားၾကတာေပါ့ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႕ကေတာ့ အခုသိရတဲ့ ဘာသာအခ်ိဳ႕ အဆင့္ေကာင္းခဲ့တာေၾကာင့္ ေနာက္ထပ္ယူမယ့္ ဘာသာေတြအတြက္ ပိုႀကိဳးစားေစဖို႕ motivation ရတာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။

(ျဖည့္စြက္ခ်က္။ ဒီပို႕စ္နဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး တံု႕ျပန္မွဳ အေတာ္မ်ားမ်ား ရခဲ့ပါတယ္။ ဖတ္ရွဳသူအခ်ိဳ႕က ကၽြန္ေတာ့္ကို ကိုယ့္ကိုယ္ကို ကိုယ္ရည္ေသြးတယ္လို႕ ထင္မွတ္မွားၾကတယ္ ထင္ပါရဲ႕။ အမည္မေဖာ္ဘဲ လာလာ ေမတၱာပို႕ၾကလို႕ C-Box ကို ပိတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီပို႕စ္ကို ဖ်က္ပစ္ရင္ ေကာင္းမလားလို႕ အႀကိမ္ႀကိမ္ စဥ္းစားမိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေသေသခ်ာခ်ာ ဖတ္မိၾကမယ္ဆိုရင္ေတာ့၊ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ ဆိုလိုရင္း နဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ ထင္ျမင္ခ်က္ကို နားလည္သေဘာေပါက္မယ္ ထင္လို႕ ဒီပို႕စ္ကို မဖ်က္ေတာ့ပါ။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ေနာင္ ပို႕စ္မ်ား ေရးသားရာမွာ ဆင္ျခင္ဖို႕ သင္ခန္းစာတစ္ခုေတာ့ ထပ္ရခဲ့ပါတယ္။)

ရွင္က်န္း (Xinjiang) ေဒသ ပဋိပကၡ

ကၽြန္ေတာ္တို႕ေတြ တရုတ္ႏိုင္ငံ (တရုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံ) နဲ႕ပတ္သက္တဲ့ ပဋိပကၡေတြ အေၾကာင္းကို စဥ္းစားရင္ တိဘက္နဲ႕ ဘုန္းေတာ္ႀကီး Dalai Lama ကိုေတာ့ သြားျမင္ၾကမယ္ ထင္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ လူသိနည္းေနၿပီး အခုတစ္ေလာ မၾကာခဏ ျပႆနာတက္ေနတဲ့၊ သတိထားေစာင့္ၾကည့္သင့္တဲ့ အျခားျပႆနာတစ္ခု တရုတ္ႏိုင္ငံမွာ ရွိေနပါေသးတယ္။ အဲဒါကေတာ့ တရုတ္ႏိုင္ငံ အေနာက္ပိုင္းေဒသ၊ ရွင္က်န္း (Xinjiang) ေဒသမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ဟန္တရုတ္ (Han Chinese) လူမ်ိဳးစု နဲ႕ မူဆလင္ ၀ီဂါ (Uighurs) လူမ်ိဳးစု အၾကားက ျပႆနာပါပဲ။

ရွင္က်န္းေဒသ

ရွင္က်န္းေဒသနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ေလ့လာၾကည့္ရင္ ၄င္းေဒသကို ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသလို႕ ေျပာေပမယ့္လည္း၊ တကယ့္လက္ေတြ႕ မွာ ေဘက်င္းက တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားပါတယ္။ ဒီေဒသဟာ တရုတ္ႏိုင္ငံအတြက္ အေရးပါတဲ့ေဒသ ျဖစ္တယ္လို႕လည္း ဆိုပါတယ္။

အဓိကအေၾကာင္းရင္းေတြကေတာ့ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာက်တဲ့ ေနရာမွာရွိတာရယ္၊ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အႀကီးဆံုးေသာ ေရနံနဲ႕သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႕သိုက္ တည္ရွိရာေနရာ ျဖစ္တာရယ္ေၾကာင့္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က တရုတ္အစုိးရဟာ ရွင္က်န္းေဒသကို ၄င္းတို႕ရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ စမ္းသပ္ရာ အဓိကေနရာအျဖစ္လည္း ေရြးခ်ယ္ထားပါတယ္။

၀ီဂါ (Uighurs)

၀ီဂါလူမ်ိဳးစုေတြဟာ လူမ်ိဳးစုအရေကာ၊ ယဥ္ေက်းမွဳအရပါ အစၥလာမ္ဘာသာကို ကိုးကြယ္တဲ့ တူရကီႏြယ္ဖြား (Turkic people) ေတြပါ။ ၄င္းတို႕ေတြဟာ ယခုႏွစ္မ်ားအတြင္း တရုတ္ႏိုင္ငံကေန ခြဲထြက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္း စြပ္စြဲျခင္း ခံေနရသူမ်ားလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္အစိုးရဘက္ကေတာ့ ၀ီဂါခြဲထြက္ေရးသမားေတြဟာ al-Qaeda အဖြဲ႕နဲ႕အဆက္အသြယ္ရွိတဲ့ အၾကမ္းဖက္သူေတြ (terrorists) လို႕ အစဥ္တစိုက္ ၀ါဒျဖန္႕ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေျပာဆုိခ်က္ေတြ အေပၚမွာ သက္ေသအခိုင္အမာေတာ့ မျပႏိုင္ဘူး ျဖစ္ေနပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ရွင္က်န္းေဒသဟာ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ အာရံုစိုက္မွဳ နဲ႕ ေထာက္ခံမွဳကို တိဘက္ေဒသေလာက္ မရပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုတာ စဥ္းစားၾကည့္ရင္ စိတ္၀င္စားစရာ အခ်က္ေလးေတြ သြားေတြ႕ရပါတယ္။

သံုးသပ္သူမ်ားရဲ႕ အဆိုအရ၊ ၀ီဂါလူမ်ိဳးစုေတြမွာ တိဘက္လို ထင္ရွားတဲ့ေခါင္းေဆာင္ (charismatic leader) မရွိတာရယ္၊ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ တရုတ္အစိုးရရဲ႕ အၾကမ္းဖက္သူေတြလုိ႕ တစိုက္မတ္မတ္ ၀ါဒျဖန္႕ခ်ီမွဳေၾကာင့္ရယ္လို႕ေၾကာင့္ ဆိုပါတယ္။

တူရကီ၊ အင္ဒိုနီးရွား အပါအ၀င္ မူဆလင္ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕ နဲ႕ မူဆလင္အဖြဲ႕အစည္း အခ်ိဳ႕ကလြဲရင္ ကမာၻမွာ ဒီကိစၥကို သိပ္ၿပီး က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ မေျပာၾကပါဘူး။ အေမရိကန္၊ ဥေရာပသမဂၢ တို႕လည္း ၿငိမ္ေနၾကပါတယ္။ ဥေရာပသမဂၢကဆိုရင္ ရွင္က်န္းေဒသ အေရးဟာ တရုတ္ႏိုင္ငံအေရးျဖစ္လို႕ ၄င္းတို႕ ၀င္ေရာက္ မစြက္ဖက္လိုေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ ဒါဟာ တစ္နည္းအားျဖင့္ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာေရးရာမွာ စီးပြားေရးအပါအ၀င္ အင္အားႀကီးလာတဲ့ အေျခအေနကို ျပတယ္လို႕ သံုးသပ္ႏိုင္ပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခ်က္က စီးပြားေရးက်ဆင္းလာတဲ့ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံေတြ နဲ႕ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းက တရုတ္ကို သူတို႕ရဲ႕ အေရးပါတဲ့ မိတ္ဖက္ႏိုင္ငံလို႕ ရွဳျမင္ၿပီး၊ အရာရာတိုင္းမွာ စိတ္အေႏွာက္အယွက္ မေပးခ်င္ဘူးလို႕ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ၀ီဂါမူဆလင္ေတြဟာ တရုတ္အစိုးရရဲ႕ ကန္႕သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မွဳမ်ားစြာ ေအာက္မွာ ရွင္သန္လွဳပ္ရွားေနရတာပါ။ သူ႕တို႕ ႏိုင္ငံျခားခရီးသြားလာခြင့္၊ ဘာသာစကား သင္ၾကားခြင့္ေတြမွာလည္း ကန္႕သတ္ခံေနရပါတယ္။

ဟန္တရုတ္ လူမ်ိဳးစုေတြ (တိဘက္ေဒသမွာလိုပဲ) ထိုးေဖာက္ေနရာယူလာတာမို႕ သူတို႕ရဲ႕ ယဥ္ေက်းမွဳကိုလည္း ခ်ိန္းေျခာက္မွဳ ခံေနရတယ္လို႕လည္း ဆိုပါတယ္။ ဟန္တရုတ္ေတြရဲ႕ ခြဲျခားဆက္ဆံမွဳေတြ၊ အလုပ္အကိုင္ ေနရာေကာင္းေတြမွာ လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္ထားတာေတြေၾကာင့္ မညီမွ်မွဳေတြကို ခါးသီးစြာ ခံေနရတာကိုလည္း ေလ့လာသိႏိုင္ပါတယ္။

အဲဒီေတာ့ ေရွ႕ဆက္ ဘာျဖစ္လာႏိုင္သလဲ...။

တရုတ္အာဏာပိုင္မ်ား အေနနဲ႕ကေတာ့ ရွင္က်န္းေဒသရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာက်ၿပီး၊ အေရးပါတဲ့ အေနအထားမ်ားေၾကာင့္ မူဆလင္၀ီဂါေတြရဲ႕ ခြဲထြက္ေရးလုပ္ေဆာင္မွဳေတြ၊ အၾကမ္းဖက္လုပ္ေဆာင္မွဳ ေတြကို သည္းခံမွာ မဟုတ္ဘဲ၊ ေဒသတြင္း တည္ၿငိမ္မွဳရေအာင္ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႕ လုပ္ေဆာင္သြားမွာပါပဲ။

ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ထိေရာက္တဲ့ စစ္ေရးအပါအ၀င္ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မွဳမ်ား (intervention) ကိုေတာ့ ေတြ႕ႏိုင္ဖို႕ အခြင့္အလမ္း နည္းပါးတယ္လို႕ ထင္ပါတယ္။ ဆက္လက္ၿပီး ပဋိပကၡေတြ မျဖစ္ပြားေစဖို႕ ၀ီဂါေတြအေပၚ ဟန္တရုတ္ေတြနဲ႕တန္းတူ သာတူညီမွ် စီးပြားေရးအခြင့္အလမ္းေတြ၊ လြပ္လပ္မွဳေတြ ေပးသြားမွာလား ဆိုတာကိုေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ဖို႕လိုပါလိမ့္မယ္။

မွတ္ခ်က္။ (ရွင္က်န္း၊ ၀ီဂါ စတဲ့ ျမန္မာစာလံုးေပါင္းကို သတင္းနားေထာင္ၿပီး သတင္းေၾကျငာသူေတြရဲ႕ အသံထြက္အတိုင္း ေရးထားတာျဖစ္လို႕ ကြဲလြဲမွဳမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အသံထြက္အမွန္အတြက္ ႏိုင္ငံတကာသတင္းမ်ားနဲ႕ ႏွိဳင္းယွဥ္ၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။)

(ဒီပို႕စ္ေရးရာမွာ Aljazeera.net “China dismisses Xinjiang officials” September 5th, 2009၊ Aljazeera.net “Q&A; China’s restive Uighurs by Joe Havely” July 9th, 2009 နဲ႕ Time “Spotlight: China’s Ethnic Riots” July 20th, 2009 တို႕ကိုလည္း ကိုးကားပါတယ္။)

ပညာေရး ေတြးဆစရာ

ပညာေရးနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္ျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့ ဘ၀ခရီးကို မၾကာခဏဆိုသလို ျပန္လည္စဥ္းစားမိပါတယ္။

ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ကမာၻ႕အဆင့္မီ ပညာတတ္တစ္ေယာက္ ျဖစ္ခ်င္ခဲ့၊ ျဖစ္ခ်င္ေနတာကိုး။ ငယ္စဥ္ကတည္းက စာဖတ္၀ါသနာပါလို႕ ဦးေလးတစ္ေယာက္က ပေရာ္ဖက္ဆာႀကီးလို႕ ေခၚရင္လည္း သေဘာက်မိတာပါပဲ။

ဒါေပမယ့္ ပညာေရးမွာ အခ်ိဳ႕ေသာ သူငယ္ခ်င္းမ်ားလို ကံသိပ္မေကာင္းခဲ့ပါဘူး။ ေခတ္၊ စနစ္ေတြကို အျပစ္တင္ၿပီး မႀကိဳးစားရင္ ကိုယ္ပဲေနာက္က်က်န္ခဲ့မွာမို႕၊ ဒါေတြကို ခ်ဲ႕ထြင္ မေျပာခ်င္ေပမယ့္၊ အဆင့္အတန္းမီ ပညာေရးစနစ္ နယ္ပယ္မွာ က်င္လည္ခ်င္တာကေတာ့ အမွန္ပါပဲ။

ဒါေပမယ့္လည္း အမွန္တကယ္ ေျပာရရင္ ဘ၀မွာ ႀကိဳးစားခ်င္စိတ္ ေပၚလာၿပီး၊ အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ ႀကိဳးစားခဲ့တာ (၁၀) တန္းေအာင္ၿပီး ေလာက္မွပါ။ (၁၀) တန္းေအာင္ၿပီးမွ ဘ၀ နဲ႕ ပညာေရးကို ပိုတန္ဖိုးထားတတ္လာတယ္ ဆိုပါေတာ့။

ကၽြန္ေတာ္ ၁၉၉၆ မွာ (၁၀) တန္းေအာင္ေတာ့လည္း သာမန္အဆင့္ေလာက္နဲ႕ပါပဲ။ ရွားရွားပါးပါး ျမန္မာစာဂုဏ္ထူး ထြက္ပါတယ္။ သိပၸံဘာသာတြဲကို (၇၂) မွတ္နဲ႕ ဂုဏ္ထူး ကပ္ျပဳတ္ပါတယ္။ က်န္တဲ့ဘာသာေတြကေတာ့ သာမန္အမွတ္ေလာက္ပါပဲ။

(၁၀) တန္းေအာင္ၿပီး ၁၉၉၇ ခုႏွစ္၀န္းက်င္ သူငယ္ခ်င္းအမ်ားစု ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွာ ေက်ာင္းသြားတတ္ဖို႕ အသီးသီး ျမန္မာျပည္က ထြက္သြားၾကေတာ့၊ ကိုယ့္ဘ၀အတြက္ စၿပီးေတာ့ အေလးအနက္ ေတြးမိလာပါတယ္။ ဘ၀ေရွ႕ေရးအတြက္ ဘာလုပ္မလဲ၊ ဘာျဖစ္ခ်င္သလဲေပါ့။

ကၽြန္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္း အမ်ားစုက ေငြေၾကးခ်မ္းသာ ျပည့္စံုၾကတယ္။ သူတို႕ လုပ္ခ်င္တာ လုပ္ႏိုင္တဲ့ အေနအထားမွာ ရွိတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္မွာ သူတို႕ေလာက္ အေျခအေန၊ အခြင့္အေရး မေပးပါဘူး။ မိဘမ်ားကို အတင္းအက်ပ္ ေျပာရင္ေတာ့ စင္ကာပူ၊ ေပၚလီ ေလာက္ေတာ့ ျဖစ္သြားႏိုင္ေပမယ့္ ကိုယ့္ေၾကာင့္ မိဘ၊ ေမာင္ႏွစ္မမ်ားကိုလည္း ၀န္ထုပ္၀န္ပိုး မျဖစ္ေစခ်င္တာေၾကာင့္ အတင္းအက်ပ္ ေတာင္းဆိုမွဳမ်ိဳးေတြလည္း မလုပ္ခဲ့ပါဘူး။

ဒါေၾကာင့္ အဲ့ဒီအခ်ိန္က ကိုယ္၀ါသနာပါရာ လုပ္ငန္းခြင္ထဲကို ၀င္ေရာက္ဖို႕သာ သင့္ေတာ္ေသာ ဆံုးျဖစ္ခ်က္ျဖစ္လာၿပီး၊ ထိုက္သင့္ေသာ ႀကိဳးစားအားထုတ္မွဳမ်ားနဲ႕ အသက္(၁၉) ႏွစ္ အရြယ္မွာ အခ်ိန္ျပည့္ လုပ္ငန္းခြင္ထဲ စတင္ေရာက္ရွိခဲ့တယ္ ဆိုပါေတာ့။ ဒီေတာ့ အက်ိဳးဆက္က ပညာေရးနဲ႕ပတ္သက္ရင္ ေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္က အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ limited ျဖစ္သြားပါတယ္။

ကိုယ္တက္ခ်င္တဲ့ ဘာသာက ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးလိုမ်ိဳး၊ ဒီဘာသာက အေ၀းသင္မွာ မရွိ။ ဒီလိုနဲ႕ အေကာင္းဆံုးျဖစ္မယ္လို႕ ယူဆရၿပီး၊ အေဖတိုက္တြန္းတဲ့ ဥပေဒကို ယူျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒါကၽြန္ေတာ့္ဘ၀ နဲ႕ ဥပေဒ စတင္ပတ္သက္မွဳေပါ့။

(၅) ႏွစ္တာ သင္ယူရတဲ့ ဥပေဒ (အေ၀းသင္) ေက်ာင္းသားဘ၀မွာလည္း အလုပ္တစ္ဖက္ေၾကာင့္ ဘြဲ႕သာရတယ္ စာကို ေကာင္းေကာင္း နားမလည္ခဲ့ပါဘူး။ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း အနီးကပ္တက္၊ စာေမးပြဲေအာင္ဖို႕ အနီးကပ္က်ဴရွင္တက္၊ စာမွန္မွန္က်က္ၿပီး ဘြဲ႕ေတာ့ ရသြားပါတယ္။ တစ္ကယ္တတ္သလားေမးရင္ ယခုအခ်ိန္အထိ မတတ္ဘူးလို႕သာ ၀န္ခံရမွာပါ။

အဲ အေ၀းသင္ ငါးႏွစ္တက္တုန္း၊ သူမ်ားထက္ အနည္းငယ္ ပိုအားထုတ္တယ္လို႕ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုထင္တာကေတာ့ သူမ်ားေတြလို အလြယ္လမ္းမလိုက္ဘဲ စာကုိ တကယ့္ကို က်က္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ (ေနာက္ဆံုးႏွစ္နဲ႕ ပတ္သက္လို႕ေတာ့ ေျပာစရာေတြရွိလို႕ ေနာက္မွ သီးျခားေျပာျပာတာေပါ့။)

ဥပေဒ (အေ၀းသင္) မွာ အမွတ္ေကာင္းေကာင္းနဲ႕ ေအာင္ဖို႕၊ ဂုဏ္ထူးရဖို႕ အျခားေသာ ဘာသာရပ္မ်ားနဲ႕စာရင္ အေတာ့္ကို ခဲယဥ္းပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္မွတ္မိသေလာက္ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ဂုဏ္ထူးထြက္ေက်ာင္းသား (၁၀) ေယာက္ထက္ မပိုဘူးလို႕ ထင္ပါတယ္။ ဂုဏ္ထူးလိုခ်င္ရင္ အလြတ္က်က္စာမ်ားသာမက မိမိရဲ႕ထင္ျမင္သံုးသပ္ခ်က္မ်ား ကို အတုိင္းအတာတစ္ခုထိ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ေရးသားပါမွ ရပါတယ္။

ဒီလိုနဲ႕ ကၽြန္ေတာ္အၿမဲတမ္း ေျပာေလ့ရွိသလို ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ဘ၀မွာ အျခားေသာ သူငယ္ခ်င္းမ်ားနဲ႕ယွဥ္ရင္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ဘ၀ ပီပီျပင္ျပင္ မခံစားခဲ့ရပါဘူး။ အၿမဲတမ္း လိုခ်င္ခဲ့တဲ့ University Life မရွိခဲ့ဘူးလို႕ ဆိုရမွာေပါ့။

လုပ္ငန္းခြင္ထဲမွာ အခ်ိန္ျပည့္ (၁၀) နွစ္ခန္႕ လွဳပ္ရွားရုန္းကန္အၿပီး၊ အသက္ (၂၉) ႏွစ္အရြယ္ေရာက္ေတာ့ မွ ကၽြန္ေတာ္ပညာေရးဘက္ ေျခဦးျပန္လွည့္ခဲ့မိပါတယ္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွာ မဟာဘဲြ႕ ဆက္တက္ျဖစ္တယ္၊ ဆက္တက္ေနတယ္ ဆိုပါေတာ့။

တကယ္သြားခ်င္တာက ကမာၻေက်ာ္ အေမရိကန္ တကၠသိုလ္မ်ားေပါ့။ ေနာက္ဆံုး အေျခအေန အမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ဂ်ပန္ကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့တယ္လို႕ ေျပာရမွာပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ္လိုခ်င္ခဲ့တဲ့ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားဘ၀ကို ရၿပီေပါ့။ အရြယ္လြန္မွ ရတယ္လို႕ ဆိုရင္လည္း မမွားဘူးလို႕ ေျပာရမွာပါပဲ။

အဲဒီေတာ့ ေရြးခ်ယ္ခဲ့တဲ့ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက ဘြဲ႕လြန္ပညာေရးနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ေကာင္းတာ၊ ဆိုးတာေတြ ကိုယ့္အေတြ႕အႀကံဳအရ ခ်ိန္ဆေတြးေနမိတာေတြ အမ်ားႀကီးပါပဲ။ ေနာက္ပို႕စ္မ်ားမွာ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးၾကတာေပါ့ဗ်ာ။

Lockerbie Case (၁)

မၾကာေသးမီက အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာဥပေဒ အေျခခံသိသင့္တာေတြကို စတင္ေလ့လာေတာ့ Lockerbie Case ကို သတိထားမိလာပါတယ္။ ကမာၻ႕ဥပေဒေရးရာမွာ နာမည္ႀကီးတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ျဖစ္လို႕ ေနာက္အေသးစိတ္ ေလ့လာမယ္လို႕ စိတ္ကူးေနတုန္း ယခုႏွစ္ ၾသဂုတ္ နဲ႕ စက္တင္ဘာလမ်ားမွာ ဒီကိစၥရပ္ဟာ ကမာၻေက်ာ္ ျပန္ျဖစ္လာပါတယ္။ ကဲ Lockerbie Case ရဲ႕ ျဖစ္စဥ္သမိုင္းကို ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္...

ဒီျဖစ္ရပ္ကို ၿဗိတိသွ်သမိုင္းမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အရက္စက္ဆံုး၊ အဆိုး၀ါးဆံုးေသာ အၾကမ္းဖက္မွဳ (the worst terrorist atrocity) လို႕လည္း ဆိုၾကပါတယ္။ (Economist, “A long shadow” Aug 20^th 2009.)

၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ (၂၁) ရက္ေန႕က လန္ဒန္ကေန နယူးေယာက္ကို ပ်ံသန္းမယ့္ PanAm ေလယာဥ္ အမွတ္ (၁၀၃)၊ စေကာ့တလန္ႏိုင္ငံ Lockerbie ျမိဳေပၚမွာ ဗံုးခြဲခံခဲ့ရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေလယာဥ္ ဗံုးခြဲမွဳေၾကာင့္ လူေပါင္း (၂၇၀) ခန္႕ေသဆံုးခဲ့ရပါတယ္။ ဒီျဖစ္ရပ္ရဲ႕ တရားခံကေတာ့ လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံက ေထာက္လွမ္းေရးအရာရွိ Mr. Abdelbaset al-Megrahi လို႕ ဆိုပါတယ္။

Mr. Megrahi ကို စေကာ့တလန္ဥပေဒအရ နယ္သာလန္ႏိုင္ငံ မွာ ၂၀၀၀-၂၀၀၁ အတြင္း စစ္ေဆးခဲ့ျပီး၊ ေထာင္ဒဏ္ တစ္သက္ (အမ်ားဆံုး ၂၇ ႏွစ္) ခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ ေထာင္ဒဏ္ (၈) ႏွစ္ခန္႕က်ခံၿပီးေနာက္ စေကာ့တလန္တရားရံုးက ၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၀ ရက္ေန႕မွာ လူသားခ်င္း စာနာမွဳအရ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႕ ျပန္လည္လႊတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။

ဒီျဖစ္ရပ္ကို ကၽြန္ေတာ္စိတ္၀င္စားသြားတဲ့ အခ်က္တစ္ခ်က္က သူ႕ကို လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံက ႀကိဳဆိုပံုပါပဲ။ ႏိုင္ငံတကာသတင္းမ်ား အရ ေျပာရရင္ Hero's welcome နဲ႕ႀကိဳဆိုတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ သူ႕ကို ဘာေၾကာင့္လႊတ္သလဲ၊ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုႀကိဳဆိုသလဲ ေမးခြန္းေတြ၊ စဥ္းစားစရာေတြ အမ်ားႀကီး ျဖစ္လာပါတယ္။

ပထမဆံုး စဥ္းစားစရာ အခ်က္က လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံနဲ႕ ပတ္သက္ပါတယ္။ လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ဟာ Colonel Gaddafi ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ၁၉၆၉ ခုႏွစ္ ေသြးထြက္သံယိုမွဳ မရွိတဲ့ အာဏာသိမ္းပြဲကေန အာဏာ ရယူၿပီး လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္ေနတာ ယေန႕တိုင္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ (ႏွစ္ ၄၀ ေက်ာ္ခဲ့ပါၿပီ။) အာရပ္ကမာၻရဲ႕ သက္တမ္းအၾကာဆံုးေသာ ေခါင္းေဆာင္လို႕လည္းဆိုၾကပါတယ္။

Col. Gaddafi နဲ႕ဆက္စပ္စဥ္းစားရရင္ လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံမွာ သူမသိဘဲ၊ သူ႕အမိန္႕မရဘဲ ဘာမွ မျဖစ္ဘူး၊ လုပ္လို႕မရဘူးလို႕ဆိုၾကပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီဗံုးခြဲမွဳမွာ လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံ ေထာက္လွမ္းေရးအရာရွိ လုပ္ခဲ့တယ္လို႕ဆိုရင္ ဒီလူဟာ တကယ့္တရားခံလား ဒါမွမဟုတ္ Col. Gaddafi ခိုင္းလို႕ လုပ္ရတာတဲ့ ဓါးစာခံ (scapegoat) လား ဆိုတာ စဥ္းစားစရာပါပဲ။

ေနာက္တစ္ခ်က္က ၿဗိတိသွ်အစိုးရနဲ႕သက္ဆိုင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုျပစ္မွဳႀကီး က်ဴးလြန္သူကို လြယ္လြယ္ နဲ႕လြတ္ေပးဖို႕ ဆံုးျဖတ္သလဲ ဆိုတာကိုပါ။ ဆရာ၀န္ေတြအဆိုရ Mr. Megrahi ဟာ ကင္ဆာေရာဂါေၾကာင့္ (၃) လအတြင္း ေသဆံုးမယ္လို႕ သိရပါတယ္။

ေနာက္ပိုင္းသတင္းမ်ားအရေတာ့ လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံရဲ႕ သံဃံဇာတ (အဓိက ကေတာ့ ေရနံ) ေတြအေပၚ ၿဗိတိသွ်အစိုးရက အက်ိဳးအျမတ္ ရယူလိုတဲ့ ကိစၥနဲ႕ဆက္ႏြယ္တယ္လို႕ ဆိုၾကပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ လည္းပဲ ဒီအခ်က္ကို ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိတယ္လို႕ထင္ပါတယ္။ ေသေတာ့မယ့္ လူတစ္ေယာက္ နဲ႕ ႏိုင္ငံအက်ိဳးစီးပြား (national interests) ခ်ိန္ဆတဲ့သေဘာေပါ့။

လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံဟာ ေရနံ၊ စြမ္းအင္စတဲ့ သံဃံဇာတေတြ ေပါမ်ားၿပီး၊ Time Magazine အဆိုအရ ကမာၻေပၚမွာ ေရနံနဲ႕သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႕ အမ်ားဆံုးပိုင္ဆိုင္တဲ့ (၁၀) ႏိုင္ငံေျမာက္ ႏိုင္ငံ ျဖစ္တယ္လို႕လည္း သိရပါတယ္။ (Time, “Was Oil Part of a Deal for the Lockerbie Bomber?” Aug 22^nd 2009.)

ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီေသေတာ့မယ့္ တရားခံကို လြတ္ေပးလိုက္ျခင္းအားျဖင့္၊ လစ္ဗ်ားနဲ႕ ၿဗိတိန္တို႕ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ဆက္ဆံေရးေကာင္းလာၿပီး၊ ျဗိတိန္ႏိုင္ငံတြက္ စီးပြားေရးအခြင့္အလမ္းေတြ ပိုပြင့္လာေစမွာေတာ့ အမွန္ပဲလို႕ သံုးသပ္ရပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခ်က္က တရားခံကို လႊတ္ေပးေၾကာင္း သတင္းမ်ားေရးရာမွာ ၿဗိတိန္အစိုးရက လႊတ္ေပးတယ္လို႕ မေဖာ္ျပဘဲ၊ စေကာ့တလန္တရားရံုး၊ စေကာ့တလန္အာဏာပိုင္မ်ားက လႊတ္ေပးတယ္လုိ႕ ေဖာ္ျပတဲ့အခ်က္ပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ္အေန႕နဲ႕ ဗဟုသုတအားနည္းေတာ့ စေကာ့တလန္က လႊတ္လႊတ္၊ ဘယ္ကလႊတ္လႊတ္၊ ၿဗိတိန္အစိုးရ က လႊတ္တယ္လို႕ နားလည္ထားလို႕ပါ။

အေၾကာင္းတိုက္ဆိုင္လို႕ အတန္းအတူတက္ ၿဗိတိသၽွသူငယ္ခ်င္းကို ေမးၾကည့္ေတာ့မွ အဂၤလန္ဆိုေပမယ့္ စေကာ့တလန္မွာ သူ႕ရဲ႕ကိုယ္ပိုင္တရားစီေရး ရွိေၾကာင္း၊ စေကာ့တလန္ အာဏာပိုင္မ်ားအေနနဲ႕ သူတို႕ရဲ႕နယ္ပယ္မွာ လြတ္လပ္စြာ တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိေၾကာင္း စသျဖင့္ သိလာရပါ တယ္။ (ဥပမာ - ရသံုးမွန္းေျခေငြစာရင္း (Budget) နဲ႔ပတ္သက္လို႕ ၿဗိတိန္အစိုးရက စေကာ့တလန္ အတြက္ ခြဲေ၀ေပးတယ္ ဆိုႏိုင္ေသာ္လည္း၊ စေကာ့တလန္နယ္အတြင္း ၄င္းတို႕ (Budget) ကို ၄င္းတို႕စိတ္ႀကိဳက္ခြဲေ၀ အသံုးျပဳႏိုင္ေၾကာင္း သိရပါတယ္။)

ဒါေပမယ့္လည္း ဒီလိုႀကီးက်ယ္တဲ့အမွဳမ်ိဳးမွာ အနည္းဆံုး ၿဗိတိန္အစိုးရရဲ႕ သေဘာထား မပါဘဲ၊ အသိမေပးဘဲ မလုပ္ဘူးဆိုတာကေတာ့ ေတြးဆၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ ကနဦးမွာေတာ့ ၿဗိတိန္ အစိုးရက ယခုဆံုးျဖစ္ခ်က္ကို ၄င္းတို႕ ဆံုးျဖတ္တာ မဟုတ္ေၾကာင္း၊ စေကာ့တလန္အာဏာပိုင္မ်ားက ၄င္းတို႕ သေဘာဆႏၵအရသာ ေဆာင္ရြက္တာျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒီကိစၥက ယခုတိုင္ အျငင္းပြားဆဲပါ။

ထပ္ၿပီး စဥ္းစားေတြးၾကည့္ရမွာကေတာ့ အခုလိုလြႊတ္ေပးလိုက္ျခင္းဟာ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ဂုဏ္သတင္းနဲ႕ ၄င္းရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့အခ်က္ပါပဲ။

ဥပမာ - အေမရိကန္ႏိုင္ငံ အေနနဲ႕ ဒီျဖစ္စဥ္ ဟာ စက္တင္ဘာ (၁၁) ရက္ (နယူးေယာက္ၿမိဳ႕၊ Twin Tower ဗံုးခြဲခံရတဲ့ ျဖစ္စဥ္) မျဖစ္ေပၚစဥ္အထိ အေမရိကန္ျပည္သူလူထုအေပၚမွာ အဆိုး၀ါးဆံုး အၾကမ္းဖက္ခံရမွဳလို႕ သတ္မွတ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသား (၁၈၉) ဦး ေသဆံုးခဲ့ရလို႕ပါပဲ။ (ယခုအခ်ိန္မွာေတာ့ လစ္ဗ်ားဟာ အၾကမ္းဖက္မွဳ တိုက္ဖ်က္ေရး နဲ႕ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ မိတ္ဖက္ႏိုင္ငံ ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ ယခုလို ၿဗိတိန္က တရားခံကို လႊတ္ေပးျခင္းကိုေတာ့ အေမရိကန္အစိုးရက အျပင္းအထန္ ရွဳတ္ခ်ေနတုန္းပါပဲ။)

ေနာက္ Lockerbie Case မွာ ထူးျခားၿပီး သတိျပဳသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြ မ်ားစြာရွိပါတယ္။

ဒီအမွဳကို အမွဳျဖစ္ပြားရာ ႏိုင္ငံမွာ မစစ္ေဆးဘဲ၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ တရားစီရင္ေရးမွာ ေခါင္းေဆာင္မွဳေနရာေၾကာင့္ ထင္ရွားတဲ့ နယ္သာလန္ႏိုင္ငံမွာ စေကာ့တလန္ဥပေဒနဲ႕ စစ္ေဆးခဲ့တာ၊ ဒီအမွဳ စစ္ေဆးဖို႕ အေမရိကန္၊ ၿဗိတိန္နဲ႕ နယ္သာလန္ႏိုင္ငံတို႕က ရံပံုေငြေတြ ေထာက္ပံ့ခဲ့တာ၊ ဒီအမွဳ စစ္ေဆးျဖစ္ေစဖို႕ ထိုစဥ္က အေမရိကန္သမၼတ Bill Clinton နဲ႕ သူရဲ႕ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Madeleine Albright၊ ေတာင္အာဖရိက သမၼတ Nelson Mandela တို႕Colonel Gaddafi နဲ႕ သံတမန္ေရးအရ ႀကိဳးစားခဲ့ရတာ စတဲ့အခ်က္ေတြေၾကာင့္ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာတရားစီရင္ေရးနဲ႕ သံတမန္ေရးရာမွာ ထင္ရွားတဲ့ ျဖစ္စဥ္လို႕လည္း ဆိုၾကပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ဒီျဖစ္စဥ္ရဲ႕ တိုးတက္မွဳဟာ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းၿပီး၊ ဆက္လက္ေစာင့္ၾကည့္ ေနဖို႕ လိုအပ္တယ္လို႕ ထင္ပါတယ္။ အခုလိုလႊတ္ေပးလိုက္တာဟာ စေကာ့တလန္အစိုးရ ေျပာသလို တကယ့္ကို လူသားခ်င္းစာနာလို႕ပဲလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ၿဗိတိန္အစိုးရရဲ႕ စီးပြားေရး အက်ိဳးအျမတ္ အတြက္လား ဆိုတာ အခ်ိန္ကေျပာလိမ့္မယ္ (the time will tell the truth) လို႕ယူဆပါတယ္။

သူငယ္ခ်င္းတို႕လည္း ေစာင့္ၾကည့္ၾကေပါ့။

စာလိုက္ႏိုင္ရဲ႕လား

ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ မပီျပင္ေသးတဲ့ ဘေလာ့ဂ္ေလးကို မ်က္စိလည္ လမ္းမွားလို႕ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သိလို႕ပဲျဖစ္ျဖစ္ လာေရာက္ၾကသူမ်ားကို ေလးစားခင္မင္တာေၾကာင့္ အသစ္မေရးျဖစ္တာ ၾကာေနတဲ့ ဘေလာ့ဂ္ေလးမွာ အသစ္တစ္ခု ေရးဖို႕ ဒီေန႕ ဆံုးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။

ဘာအေၾကာင္းေရးရင္ ေကာင္းမလဲလို႕စဥ္းစားေတာ့ လတ္တေလာ ကိုယ့္အေတြ႕အႀကံဳနဲ႕ တိုက္ဆိုင္လို႕ ေခါင္းထဲေရာက္လာတဲ့ ေမးခြန္းေလးကို ေခါင္းစဥ္လုပ္လိုက္ပါတယ္။

စာလိုက္ႏိုင္ရဲ႕လား...

ဒီေမးခြန္း ေခါင္းထဲေရာက္လာတာကို ရွင္းျပရဖို႕ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ ပညာေရး ဘ၀လမ္းေၾကာင္းကို အရင္ေျပာျပဖို႕ လိုပါလိမ့္မယ္။

ဒီေမးခြန္းကို ငယ္ငယ္တုန္းက (၁၀) တန္းအထိ ေပါ့ဗ်ာ၊ ကၽြန္ေတာ့္ကို ေမးရင္ ကၽြန္ေတာ္ အၿမဲတမ္း ဘယ္လိုျပန္ေျဖရမလဲ မသိ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္က ေက်ာင္းစာနဲ႕ ပတ္သက္ရင္ အထူးခၽြန္ႀကီး မဟုတ္သလို၊ အညံ့ဆံုးအဆင့္မွာလည္းမပါတဲ့ အလယ္အလတ္အဆင့္မွာ ရွိသူ ျဖစ္လို႕ပါ။ စာေတြနဲ႕ပတ္သက္ရင္ စိတ္ထဲမွာ သိပ္ခက္ခဲတယ္လို႕ ဘယ္ေတာ့မွ မယူဆမိပါဘူး။ ကိုယ္အားစိုက္ၿပီး ႀကိဳးစားလိုက္ရင္ ရလဒ္ေကာင္းလာၿပီး၊ သာမန္အားထုတ္မွဳမွာ သာမန္ရလဒ္ရတာ အထူးအဆန္းမဟုတ္ဘူးလို႕ ခံယူမိလို႕ပါ။ ဆိုလိုတာက စာဟာ မလိုက္ႏိုင္စရာ မရွိဘူး။ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ အားစိုက္ႀကိဳးစားရင္ ႀကိဳးစားသလို ေအာင္ျမင္မယ္၊ မႀကိဳးစားရင္ မေအာင္ျမင္ဘူး လို႕ ခံယူထားလို႕ပါပဲ။

ဒီလိုနဲ႕ (၁၀) တန္းေအာင္ၿပီး အေ၀းသင္တကၠသိုလ္ တက္ဖို႕ အေၾကာင္းဖန္လာပါတယ္။

အေ၀းသင္မွာ သင္ခ်င္တဲ့ ဘာသာ ေရြးခ်ယ္ရာမွာ အခက္အခဲ စေတြ႕ပါတယ္။ ငယ္စဥ္ကတည္းက ၀ါသနာပါတာက ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးလို၊ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံလို ဘာသာရပ္မ်ိဳး၊ အေ၀းသင္မွာ အဲဒီအခ်ိန္က (၁၉၉၆-၉၇ ၀န္းက်င္က) သင္ယူခြင့္ရတဲ့ ဘာသာရပ္ေတြက အခုအခ်ိန္နဲ႕ ႏွိဳင္းယွဥ္ရင္ အေတာ္ကို limited ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က အေကာင္းဆံုးက စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ဘာသာရပ္ေတြေပါ့၊ ၿပီးရင္ ဥပေဒက ဒုတိယ လိုက္တယ္လို႕ မွတ္မိပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ မျဖစ္စေလာက္အမွတ္ေပါင္းက အေ၀းသင္ စီးပြားေရး ဘာသာရပ္မ်ားကို သင္ယူဖို႕ (အမွတ္) မီ တာေၾကာင့္ အစပိုင္းက စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ဘာသာေတြ တက္ရင္ေကာင္းမလား ခဏတာ စဥ္းစားခဲ့မိေပမယ့္၊ သခၤ်ာက ညံလိုက္တာ တာေတလံ၊ ၿပီးေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကို စီးပြားေရးဦးေႏွာက္ မရွိဘူး (business-minded မျဖစ္ဘူး) လို႕ ခံယူထားလို႕ စီးပြားေရးဘာသာေတြ ယူဖို႕ကိစၥ၊ အျမန္ပဲ ေခါင္းထဲက ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီမွာ အေၾကာင္းတိုက္ဆိုင္လို႕ ကၽြန္ေတာ္ သခၤ်ာဘယ္ေလာက္ေတာ္တယ္ဆိုတာ ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။

ငယ္ငယ္တုန္းက အိမ္မွာ အေမက ကၽြန္ေတာ့္ကို သခၤ်ာသင္ေပးပါတယ္။ သခၤ်ာသင္တိုင္း အိမ္က Blackboard မွာေကာ၊ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ နဖူးမွာေကာ အေမစိတ္တိုလို႕ ေျမျဖဴနဲ႕ ေခါက္ထားလို႕ ျဖဴေဖြးေနတတ္ၿပီး၊ ကၽြန္ေတာ္လည္း သခၤ်ာအသင္ခံရတိုင္း ငိုခဲ့တာကို မွတ္မိပါတယ္။ တစ္ခါကေတာ့ အေမေတာ္ေတာ္ စိတ္ဆိုးပါတယ္။ သူေမးတာကို ကၽြန္ေတာ္မေျဖႏိုင္လို႕ပါ။ ေမးခြန္းက ဆန္တစ္ျပည္မွာ ႏို႕ဆီဗူး ဘယ္ႏွစ္လံုးလဲ ဆိုတာပါပဲ။ ႏို႕ဆီဗူး (၈) လံုးဟာ ဆန္တစ္ျပည္ျဖစ္ေၾကာင္း အႀကိမ္ႀကိမ္ သင္ထားေပးတာ ေတာင္ ဆန္တစ္ျပည္ဟာ ဘယ္ႏွစ္လံုးလဲလို႕ ေမးခြန္းေနာက္ျပန္ေမးတိုင္း မေျဖတတ္ခဲ့ပါဘူး။ (ကၽြန္ေတာ္ အဲဒီေလာက္ထိ သခၤ်ာေတာ္ပါတယ္။ :P အဲဒီေနာက္ပိုင္း အေမလည္း ကၽြန္ေတာ့္ကို သခၤ်ာမသင္ေတာ့သလို၊ ကြ်န္ေတာ္လည့္ ငယ္ငယ္တည္းက အခုခ်ိန္အထိ သခၤ်ာကို ေၾကာက္တဲ့စိတ္၀င္သြားတာ အဲဒီက စတယ္ထင္တာပဲဗ်။)

ဒီလိုနဲ႕ အေ၀းသင္မွာ စီးပြားေရးဘာသာရပ္မ်ားကို ဖယ္လိုက္ရင္ ေရရွည္အသံုး၀င္ႏိုင္တယ္လို႕ ယူဆရၿပီး၊ အေဖကလည္း တိုက္တြန္းအားေပးတာေၾကာင့္ ဥပေဒကို ယူလိုက္ပါတယ္။

စာလိုက္ႏိုင္ရဲ႕လား ေမးခြန္းနဲ႕ ဥပေဒေက်ာင္းသား ဘ၀နဲ႕ ဆက္စပ္ၿပီး မွတ္မိသေလာက္ေျပာရရင္၊ အေ၀းသင္ တက္ခဲ့တဲ့ ငါးႏွစ္အတြင္း ႏွစ္စဥ္ ရက္(၂၀) ေလာက္ တက္ရတဲ့ အနီးကပ္သင္တန္းကို မွန္မွန္တက္၊ ဆရာမေတြက ဘာသာရပ္တစ္ခုမွာ (၁၂) ပုဒ္ ၀န္းက်င္သင္၊ အဲဒီအထဲက (၈) ပုဒ္၀န္းက်င္ကို စာေမးပြဲမတိုင္မီ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ နဲ႕ စာေမးပြဲ မေျဖခင္ ရက္မ်ားမွာမွ အနီးကပ္ က်က္မွတ္ရင္ ေအာင္ဖုိ႕က ေသခ်ာပါတယ္။ (ကြ်န္ေတာ္တို႕က ဥပေဒ (အေ၀းသင္) ရဲ႕ ပညာသင္ႏွစ္ ငါးႏွစ္ တက္ရတဲ့ ေနာက္ဆံုးအသုတ္ ေက်ာင္းသားေတြေပါ့ဗ်ာ။)

ဥပေဒပညာရပ္ျဖစ္တာေၾကာင့္ က်က္မွတ္ရတဲ့ စာေတြ၊ ဥပေဒ ေ၀ါဟာရေတြ ခက္ခဲေပမယ့္ စာေမးပြဲေအာင္ရမယ္ဆိုတဲ့စိတ္၊ အဂၤလိပ္စာ ၀ါသနာပါတဲ့ အေျခခံေတြေၾကာင့္ အခက္အခဲ မရွိ ေက်ာ္လႊားခဲ့ႏိုင္ပါတယ္။

ဒီလိုနဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေျခခံပညာတန္း၊ ဘြဲ႕ႀကိဳတန္း မ်ားကို အထိုက္အေလ်ာက္ေသာ ႀကိဳးစားအားထုတ္ မ်ားနဲ႕ေက်ာ္ျဖတ္လာခဲ့ေတာ့ စာလိုက္ႏိုင္ရဲ႕လား ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး သိပ္စဥ္းစားစရာ မရွိခဲ့သလို၊ ေမးခြန္းထုတ္ခဲ့သူမ်ားကိုလည္း သိပ္နားမလည္ခဲ့ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုေမးသလဲေပါ့။ စာဟာ မိမိႀကိဳးစားအားထုတ္ရင္ လိုက္ႏိုင္မယ္၊ မႀကိဳးစားရင္ မလိုက္ႏိုင္ဘူးေပါ့။ ဒီလို ရွင္းရွင္းေလးပဲ ေတြးခဲ့ပါတယ္။

ဒီလိုနဲ႕ အေၾကာင္းတိုက္ဆိုင္လို႕ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံ တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံမွာ Australia ႏိုင္ငံက လာေရာက္ဖြင့္လွစ္တဲ့ (International Relations, Public Speaking, Negotiation) စတဲ့ ဘာသာရပ္မ်ား ပါ၀င္တဲ့ အဂၤလိပ္စာ ဒီပလိုမာ တက္ခဲ့ၿပီး၊ အေမရိကန္၊ ၾသစေၾတးလ် စေသာ ဆရာမ်ားထံမွ ပညာဆည္းပူးခြင့္ ရျပန္ေတာ့လည္း အဂၤလိပ္စာ ၀ါသနာ အခံေၾကာင့္ အထူးအေထြ အခက္အခဲမေတြ႕ခဲ့ပါဘူး။ Debate ၿပိဳင္ပြဲမ်ားမွာေတာင္ ယွဥ္ၿပိဳင္အႏိုင္ရခဲ့ပါတယ္။ (အခ်ိန္ နဲ႕ အျခားေသာ အခက္အခဲမ်ားေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္ ဒီပလိုမာ ဆံုးခန္းတိုင္ မတက္ႏိုင္ခဲ့တာကိုေတာ့ ေတြးတိုင္း စိတ္မေကာင္းပါဘူး။)

ဒါေတြကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ရဲ႕ (undergraduate) အဆင့္အထိ ျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့ ပညာေရးဆိုင္ရာ အေျခအေန ေတြပါပဲ။

စာလိုက္ႏိုင္ရဲ႕လား ေမးခြန္းနဲ႕ ထိပ္တိုက္စတိုးတာကေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ ဘြဲ႕လြန္ (graduate) တန္း မွာပါပဲ။

ကၽြန္ေတာ္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွာ မဟာဘြဲ႕သင္ၾကားဖို႕ စေရာက္ေတာ့ သင္တန္းအစီအစဥ္အရ နဲ႕ ေက်ာင္းစည္းကမ္းအရ၊ ကၽြန္ေတာ္တို႕လို ႏိုင္ငံတကာေက်ာင္းသား အမ်ားစုကို မဟာဘြဲ႕တန္း ေက်ာင္းသားအျဖစ္ စတင္လက္မခံဘဲ၊ သုေတသနေက်ာင္းသားအျဖစ္သာ သတ္မွတ္လက္ခံပါ တယ္။ သုေတသနေက်ာင္းသားဘ၀ရဲ႕ စာသင္ႏွစ္၀က္ (semester) တစ္ခုမွာတင္ ဘာသာရပ္ (၆) ခု ေလာက္ကို သင္ယူခဲ့ရတာေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ့္ အေျခအေနက သူမ်ားနဲ႕မတူ ပင္ပန္းခဲ့ပါတယ္။

ဂ်ပန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ပညာေရးအဆင့္အတန္း နဲ႕ပတ္သက္ရင္ ကၽြန္ေတာ္အပါအ၀င္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ျမန္မာေတြ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အေမရိကန္၊ ၿဗိတိန္၊ ၾသစေၾတးလ် နဲ႕ ႏွိဳင္းယွဥ္ၿပီး သိပ္အထင္မႀကီးၾကပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဂ်ပန္မွာလည္း ပညာေရးအဆင့္ မနိမ့္ဘဲ၊ resources ေတြလည္း ေပါမ်ားေၾကာင္း ကိုယ္ေတြ႕အရ သိလာပါ တယ္။ ဘာသာစကား အခက္အခဲေၾကာင့္ သင္ၾကားမယ့္ဆရာ ေရြးခ်ယ္မွဳ ေကာင္းဖို႕ေတာ့ လိုပါတယ္။

မဟာဘြဲ႕ေက်ာင္းသား ျဖစ္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာလည္း စာေတြကို ေန႕မအိပ္၊ ညမအိပ္ ဖတ္ၿပီး၊ တစ္ေန႕ တစ္ေန႕ အလ်င္မီေအာင္ နဲ႕ ဘာသာရပ္မ်ားကို ေသေသခ်ာခ်ာ နားလည္ သေဘာေပါက္ဖို႕ အေတာ့္ကို ႀကိဳးစား ရပါတယ္။ (အခု semester မွာ စာေလာဘႀကီးၿပီး၊ အတန္းေတြမ်ားမ်ား ယူလိုက္မိတာလည္း ပါတာေပါ့ဗ်ာ။)

ဒါေၾကာင့္ အခုခ်ိန္မွာ စာလိုက္ႏိုင္ရဲ႕လား ... ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကို ေကာင္းေကာင္း သေဘာေပါက္လာပါတယ္။

ႏိုင္ငံတကာ အဆင့္မီ ပညာေရးမွာ ႏိုင္ငံတကာေက်ာင္းသားမ်ားနဲ႕ ရင္ေဘာင္တန္းႏိုင္ဖို႕၊ အရည္အေသြးမီ ေမးခြန္းမ်ား ေမးႏိုင္ဖို႕၊ ပါ၀င္ေဆြးေႏြးႏိုင္ဖို႕၊ မိမိေလ့လာဆည္းပူးေနတဲ့ ဘာသာရပ္မ်ားကို ကၽြမ္းက်င္ပိုင္ႏိုင္ဖို႕ အရွင္းလင္းဆံုးစကားနဲ႕ စာလိုက္ႏိုင္ဖို႕ တကယ္ကို အားထုတ္ရပါတယ္။ မလြယ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံတကာ အဆင့္မီ ပညာေရးမွာ အားကုန္ထုတ္ ႀကိဳးစားတိုင္းလည္း စာလိုက္ႏိုင္ဖို႕ တကယ့္ကို မလြယ္ပါဘူး။

အဲဒီေတာ့ သူငယ္ခ်င္းတို႕ေကာ ဘယ္လိုလဲ။ စာလိုက္ႏိုင္ရဲ႕လား ...

ေရာက္တတ္ရာရာ ခရီးသြား အေတြ႕အႀကံဳမ်ား

ကၽြန္ေတာ္ အခုေရာက္ေနတာ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံရဲ႕ အလယ္ပိုင္းက နာဂိုယာၿမိဳ႕မွာပါ။






(ကၽြန္ေတာ္ရုိက္ထားတဲ့ နာဂိုယာဘူတာ တ၀ိုက္၊ ၿမိဳ႕လယ္ျမင္ကြင္းမ်ားပါ။)

ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေပမယ့္ တိုက်ိဳမွာလို ေပ်ာ္စရာ၊ ရႊင္စရာ သြားစရာ၊ လာစရာေတြ မေပါဘူးလို႕ ယူဆတာေၾကာင့္ အားရင္အားသလို တိုက်ိဳ၊ ဒါမွမဟုတ္ အျခားေသာ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းၿပီး၊ မေရာက္ဖူးေသးတဲ့ေနရာေတြ သြားဖို႕ ကၽြန္ေတာ္အၿမဲ အခြင့္အလမ္း ရွာပါတယ္။

ဂ်ပန္မွာက အားလံုးသိၾကတဲ့အတိုင္း အစစအရာရာ ေစ်းႀကီးတာေၾကာင့္ သြားမယ့္ေနရာေတြကိုလည္း ခ်င့္ခ်ိန္ေရြးခ်ယ္ရပါတယ္။ ခ်င့္ခ်ိန္ေရြးခ်ယ္ရင္းနဲ႕ပဲ ဂ်ပန္ကိုေရာက္ၿပီး (၉) လအတြင္းမွာ မေရာက္ဖူးေသးတဲ့ ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားကို သြားျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ေက်ာင္းသားျဖစ္တာေၾကာင့္ ေက်ာင္းအားရက္မ်ားမွာ သြားတာ မ်ားပါတယ္။

သြားခဲ့ဖူးတဲ့ေနရာေတြ ျပန္စဥ္းစားၾကည့္ရင္ Tokyo, Yokohama, Tsukuba, Ushiku, Kyoto, Nara, Osaka, Hiroshima, Kagoshima (Kyushu) နဲ႕ Gifu (Ski Trip) တို႕ကို ေရာက္ၿပီးသြားပါၿပီ။ အခ်ိန္တိုတိုအတြင္း အထူးသျဖင့္ ဒီဇင္ဘာ နဲ႕ မတ္လ အားလပ္ရက္မ်ားအတြင္းမွာ ဒီေလာက္ခရီးေပါက္ခဲ့တာကို ကိုယ့္ဘာသာ ကိုယ္လည္း အေတာ္ေက်နပ္အားရပါတယ္။

တစ္ေနရာခ်င္းအလိုက္ စိတ္၀င္စားစရာေတြ၊ ေလ့လာမွတ္သားသင့္တာေတြ အမ်ားႀကီးပါပဲ။ အခ်ိဳ႕ေသာ ခရီး ေတြကို သူငယ္ခ်င္းအေပါင္းအသင္း ေရာင္းရင္းမ်ားနဲ႕ သြားခဲ့တာျဖစ္ၿပီး၊ အခ်ိဳ႕ခရီးမ်ားကိုေတာ့ တစ္ေယာက္တည္းပဲ သြားခဲ့ပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္က တစ္ေယာက္တည္း ခရီးသြားရတာကို အေတာ္ကို ႏွစ္သက္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ကို တစ္ခ်ိဳ႕က ေမးၾကပါတယ္။ တစ္ေယာက္တည္း ခရီးသြားရတာ မပ်င္းဘူးလားတဲ့။ မပ်င္းတဲ့ အျပင္ ေပ်ာ္ေတာင္ေပ်ာ္ေသး။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ တစ္ခါတစ္ရံ တစ္ေယာက္တည္းသြားရတာ ပိုအရသာရွိတယ္ လို႕ထင္တယ္ဗ်ာ။

ေနာက္တစ္ခုက ကၽြန္ေတာ္ဖတ္ခဲ့ဖူးတဲ့ စာသားေလးတစ္ခုကို နားလည္သလို ျပန္ေျပာရရင္ လူတစ္ေယာက္ဟာ တစ္ေယာက္တည္း၊ တစ္ကိုယ္တည္း ျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ မေပ်ာ္ရင္ အေဖာ္အေပါင္းနဲ႕လည္း ပိုမေပ်ာ္ဘူးလို႕ ဆိုပါ တယ္။ ဆိုလိုတာက တစ္ကယ္ေပ်ာ္ရႊင္တဲ့လူတစ္ေယာက္ဟာ တစ္ေယာက္တည္းလည္း ေပ်ာ္တယ္၊ သူငယ္ခ်င္း မိတ္ေဆြမ်ားနဲ႕ အတူရွိေနခ်ိန္မွာလည္း ေပ်ာ္တယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ဘယ္လိုထင္ပါသလဲ ဒီအယူအဆကို...။

တစ္ေယာက္တည္း ခရီးသြားတာဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ယံုၾကည္မွဳ (personal self confidence) ပိုတက္လာေစ တယ္လို႕လည္း ထင္တယ္ဗ်။ ေနာက္တစ္ခုက ႏိုင္ငံျခားသား လူငယ္ေတြ တစ္ေယာက္တည္း ခရီးသြားလာ ၾကတာ (Backpacking လုပ္တာ) ကုိ အားက်တာလည္း ပါတယ္လို႕ ရိုးသားစြာ ၀န္ခံရမွာပါပဲ။ ဘာကို အားက်တာလဲဆိုေတာ့ ... သူတို႕ဗ်ာ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္ အသက္ ၂၀ ၀န္းက်င္ေလာက္နဲ႕ တစ္ခါမွ မေရာက္ဖူး၊ မသြားဖူးတဲ့ ေနရာေတြကို ေက်ာပိုးအိတ္တစ္လံုးလြယ္၊ Travel Guide Book ကိုင္၊ ေျမပံုကိုင္ၿပီး ေလွ်ာက္သြား စူးစမ္းၾကတဲ့ စိတ္ဓါတ္ကိုပါ။

ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ ႏိုင္ငံရပ္ျခား တစ္ေယာက္တည္း ပထမဆံုး Backpacking ခရီးသြားအေတြ႕အႀကံဳက ေတာ့ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ခန္႕က ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံကို သြားခဲ့တာပါပဲ။ ဘာ hotel reservation မွ မလုပ္၊ ဘာမွ Fixed လုပ္မထားဘဲ၊ တစ္ကယ့္ကို စိတ္လြတ္ကိုယ္လြတ္ Backpacker လုပ္ခဲ့တာပါ။ ရင္ခုန္စရာ အေတြ႕အႀကံဳေတြ အမ်ားႀကီး ရခဲ့ပါ တယ္။


(ကၽြန္ေတာ္ရိုက္ခဲ့တဲ့ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ၊ ဟိုခ်ီမင္းစီးတီးက ေစ်းျမင္ကြင္း)

ေနာက္တစ္ခု Backpacker ေတြနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္ယခင္က ထင္ျမင္ခဲ့တဲ့ မွားယြင္းတဲ့ အယူအဆတစ္ခု ကို ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။

အရင္တုန္းက၊ ငယ္စဥ္တုန္းကေပါ့ဗ်ာ ၾကားဖူးနား၀နဲ႕ Tourist ဆိုရင္ ဟိုတယ္ အေကာင္းစားမွာတည္း၊ ေကာင္းေကာင္းေန၊ ေကာင္းေကာင္းစား၊ ေကာင္းေကာင္းသြားတဲ့လူမွ တကယ့္ Tourists လို႕၊ Backpacker ေတြဆိုတာ ကေလကေခ်ေတြ၊ စုတ္တီးစုတ္ျပတ္ ညစ္တီးညစ္ပတ္နဲ႕ ပိုက္ဆံမရွိတဲ့ ေကာင္ေတြလို႕ ကၽြန္ေတာ္ထင္ခဲ့တယ္ဗ်။ (တစ္ခ်ိဳ႕ဆိုရင္ ေစ်းထဲ လူျမင္ကြင္းမွာ တီရွပ္တစ္ထည္ အသစ္၀ယ္၊ လူျမင္ကြင္းမွာ ခၽြတ္လဲ၊ ၀တ္လာတာကို လႊတ္ပစ္ စသျဖင့္ ျပဳမူခ်က္ေတြကို ေတြ႕ဖူးေတာ့)

တစ္ကယ္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ ဒီထင္ျမင္ခ်က္မွားေၾကာင္း ေနာက္ပိုင္း ကိုယ္တိုင္ Backpacker လုပ္၊ Backpacker ေတြ တည္းတဲ့ေနရာမွာတည္း၊ သူတို႕ေတြနဲ႕ စကားစျမည္ ေျပာဆို ခင္မင္ရင္းနဲ႕မွ သိျမင္လာ တယ္ဗ်။

ဥပမာဗ်ာ ကၽြန္ေတာ္ေတြ႕ဖူးတဲ့သူအခ်ိဳ႕ အေၾကာင္းေျပာရရင္ ကမာၻ႕ေက်ာင္းေကာင္းႀကီးေတြက မဟာဘြဲ႕၊ ပါရဂူဘြဲ႕ေတြ ရထားတဲ့သူမ်ား၊ အခ်ိဳ႕ဆိုရင္ လက္ရွိ ႏိုင္ငံတကာေခါင္းေဆာင္ေတြ တက္ေရာက္ ေအာင္ျမင္ခဲ့တဲ့ တကၠသိုလ္မ်ားက ေအာင္ျမင္ၾကသူမ်ား စသျဖင့္ ေပါ့ဗ်ာ။ သူတို႕ေတြနဲ႕ စကားေျပာဆိုရတာ၊ ခရီးသြား အခ်င္းခ်င္း တစ္ေယာက္အေတြ႕အႀကံဳ တစ္ေယာက္ ေ၀မွ်ၾကရင္းနဲ႕ ဗဟုသုတ အေတာ္ပဲတိုးပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ Backpacker ေတြနဲ႕ပတ္သက္ရင္ ကၽြန္ေတာ့္ လက္ရွိထင္ျမင္ခ်က္ကေတာ့ လူငယ္ေတြ၊ အမ်ားအားျဖင့္ ပညာတတ္ေတြ၊ ခရီးသြားအေတြ႕အႀကံဳမ်ားသူေတြ၊ ပိုက္ဆံနည္းနည္းနဲ႕ ေနရာေဒသ စံုလင္ ႏွံ႕စပ္ေအာင္ သြားလိုတဲ့ Budget Traveller ေတြလို႕ ယူဆပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စံုးျပဴးေတြလည္း ရွိစၿမဲေပါ့ဗ်ာ။

ဒီေတာ့ဗ်ာ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႕ လူမ်ိဳးေတြ၊ အထူးသျဖင့္ ကိုယ့္လို လူငယ္ေတြကို ခရီးမ်ားမ်ား ထြက္ေစခ်င္၊ ခရီးသြား ဗဟုသုတ မ်ားမ်ားရေစခ်င္တယ္ဗ်ာ။ ဘာမဆို သူမ်ားေျပာတဲ့ ၾကားဖူးနား၀ေလာက္ကိုပဲ နားမေယာင္ဘဲ ကိုယ္တိုင္ actually witness လုပ္ဖို႕ တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ေဒးကာနက္ဂ်ီ နည္းလို႕ပဲ ေျပာရမလား လူစိမ္းနဲ႕ေတြ႕ရင္၊ ကိုယ္နဲ႕မသိ၊ မရင္းႏွီးတဲ့သူေတြနဲ႕ေတြ႕ရင္လည္း ကိုယ္ကစၿပီး ၿပံဳးျပဖို႕၊ စကားစေျပာဖို႕ ၀န္မေလးဖို႕ေပါ့ဗ်ာ။ ဒါဆိုရင္ တစ္ေယာက္တည္းျဖစ္ျဖစ္၊ အေပါင္းအသင္း ေရာင္းရင္းေတြနဲ႕ ျဖစ္ျဖစ္ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ ခရီးသြား Backpacking လုပ္ႏိုင္ၾကမွာပါ။

Rhodes Scholarship

မေန႕က UN ဆိုင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္ႀကီး Susan Rice အေၾကာင္းကို BBC မွာ ရွာဖတ္တုန္းက သူဟာ Rhodes Scholar တစ္ေယာက္ ျဖစ္တယ္လို႕ ေအာက္ပါအတိုင္း ဖတ္လိုက္ရပါတယ္။

Growing up, Ms Rice dreamed of becoming a senator for the District of Columbia. She graduated in history from Stanford University, then went to Oxford as a Rhodes scholar, where she completed a D Phil in international relations.

ဒါေပမယ့္ သူ႕အေၾကာင္း ကိုးကားေရးတဲ့အခါမွာ Rhodes Scholar ဆိုတာကို ထည့္မေရးခဲ့ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ Rhodes Scholar ဆိုတဲ့အေၾကာင္းကို ကၽြန္ေတာ္ေသေသခ်ာခ်ာ မသိေသးလို႕ပါ။

ိ

အဲ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ ဒီေန႕ အေမရိကန္သမၼတ ကလင္တန္ ရဲ႕My Life ကို ဖတ္ေနတုန္းမွာ သူဟာလည္း Rhodes Scholar ျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း ေရးသားထားၿပီး၊ ၄င္းပညာသင္ဆု အေၾကာင္းကို ေရးသားထားပါတယ္။ သူေရး ထားတာကို နားလည္သလို ျပန္ေျပာရရင္ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ျပည္နယ္ ၅၀ ကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသား ၃၂ ေယာက္ကို Oxford တကၠသိုလ္မွာ ၂ႏွစ္ၾကာ ပညာသင္ၾကားဖို႕ ေရြးခ်ယ္ေၾကာင္း၊ ကုန္က်စရိတ္မ်ားကို ၁၉၀၃ ခုႏွစ္မွာ Cecil Rhodes ရဲ႕ ေသတမ္းစာအရ စတင္ တည္ေထာင္ထားေသာ ပညာသင္ဆု ေရြးခ်ယ္ေရး အဖြဲ႕မွ ေထာက္ပံ့ေၾကာင္း၊ Rhodes ဟာ ေတာင္အာဖရိက စိန္တြင္းမ်ားမွ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀လာသူျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒီပညာသင္ဆုကို လက္ရွိ နဲ႕ယခင္ ၿဗိတိသွ်လက္ေအာက္ခံ ကိုလိုနီႏိုင္ငံမ်ားမွ ပညာ၊ အားကစား၊ ေခါင္းေဆာင္ မွဳ စတဲ့အရည္အေသြးမ်ားမွာ ထူးခၽြန္ေၾကာင္း ျပသႏိုင္သူ လူငယ္မ်ားကို ေပးအပ္ေၾကာင္း ေရးသားထားပါတယ္။ (ေနာက္ပိုင္းကာလမ်ားမွသာ ပညာသင္ဆုေပးအဖြဲ႕မွ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကိုပါ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ေစေၾကာင္း သိရပါ တယ္။) (အေမရိကန္ႏိုင္ငံဟာလည္း သမိုင္းေၾကာင္းအရ ၿဗိတိသွ်အုပ္စိုးမွဳကေန ခြဲထြက္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးက ေပၚေပါက္လာတဲ့ႏိုင္ငံျဖစ္လို႕ ဒီပညာသင္ဆု ရတယ္လို႕ ဆိုႏိုင္မယ္ ထင္ပါတယ္။)

အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္းမွ ႏိုင္ငံသားမ်ား ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ရာမွာေတာ့ ေထာက္ခံစာ (recommendation) (၅) ေစာင္ မွ (၈) ေစာင္ အထိ လိုအပ္ၿပီး၊ ဘာေၾကာင့္ Oxford ကို သြားခ်င္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပေရးသားထားတဲ့ အက္ေဆး တစ္ပုဒ္လည္း ေရးသားဖို႕ လိုအပ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ပညာသင္ဆု ေရြးခ်ယ္ေရးအဖြဲ႕ကေတာ့ ေထာက္ခံစာ ေရးေပးသူမ်ားကို ေလွ်ာက္ထားသူရဲ႕ အားနည္းခ်က္ (weaknesses) ကို အားသာခ်က္ (strengths) မ်ားနဲ႕အတူ ေဖာ္ျပေပးဖို႕ ေမတၱာရပ္ခံထားေၾကာင္းလည္း သိရပါတယ္။

White House website မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ကလင္တန္ရဲ႕ အေၾကာင္းကိုလည္း ေအာက္ပါအတိုင္း ေတြ႕ရပါ တယ္။

Clinton was graduated from Georgetown University and in 1968 won a Rhodes Scholarship to Oxford University. He received a law degree from Yale University in 1973, and entered politics in Arkansas.

ေနာက္ထပ္သိရတာေလးေတြကေတာ့ အေမရိကန္ ေကာလိပ္နဲ႔တကၠသိုလ္ေပါင္း (၃၀၀) ေက်ာ္မွ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားမ်ားကို Rhodes Scholar အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း၊ ပညာဥာဏ္ရည္ ျမင့္မားဖို႕ လိုအပ္ေပမယ့္ ေရြးခ်ယ္ရာမွာ လံုေလာက္တဲ့ အေျခအေန မဟုတ္ေၾကာင္း၊ ပညာသင္ဆု ေရြးခ်ယ္ေရးအဖြဲ႕ အေနနဲ႕ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ ရုပ္(လူပုဂိဳလ္) ပိုင္းဆုိင္ရာ ထူးခၽြန္ၿပီး၊ အနာဂတ္မွာ ကမၻာႀကီးကို ထိေရာက္တဲ့ ၀န္ေဆာင္မွဳ (service) ေပးႏိုင္သူမ်ိဳးကို ရွာတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ လိုရင္းကိုေျပာရရင္ ဒီပညာသင္ဆုဟာ ပညာသင္ေတြ ျပဳလုပ္လုိတဲ့ project proposals ထက္ လူေပၚမွာသာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံတာ (investments in individuals) ျဖစ္ပါတယ္။

သမၼတကလင္တန္ ကေတာ့ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္မွာ ေရြးခ်ယ္ခံရတဲ့ ပညာသင္ (၃၂) ေယာက္ထဲမွာ၊ Yale နဲ႕ Harvard က (၆) ေယာက္စီ၊ Dartmouth က (၃) ေယာက္၊ Princeton နဲ႕ the Naval Academy က (၂) ေယာက္စီ ပါ ၀င္တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ (ယခု ၂၀၀၉ ခုႏွစ္အတြက္ အေရြးခံရတဲ့ အေမရိကန္ေက်ာင္းသား အေတာ္မ်ားမ်ား ဟာလည္း အေမရိကန္ ေက်ာင္းေကာင္းေတြျဖစ္တဲ့ MIT, Princeton, Harvard, Yale နဲ႕ UCLA တို႕က ဆိုတာ ေတြ႕ရပါတယ္။)

ေနာက္ပိုင္း အခ်ိန္ရရင္ ကမၻာ့နာမည္ႀကီး ပညာသင္ဆု (scholarships) မ်ားအေၾကာင္း ရွာေဖြေလ့လာ ဖတ္ရွဳ ေရးသားဖို႕ ရည္ရြယ္ပါတယ္။

UN ဆိုင္ရာ အေမရိကန္ ကိုယ္စားလွယ္သစ္ Susan Rice

Susan Rice (US Ambassador to UN)

အေမရိကန္သမၼတ အိုဘားမားရဲ႕ UN ဆိုင္ရာ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ မၾကာေသးမီက ခန္႕အပ္ျခင္း ခံရတဲ့ Susan Rice က UN မွာ အေမရိကန္ရဲ႕ ဦးေဆာင္မွဳကို ျပန္လည္ဆန္းသစ္သြားမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း ကတိျပဳေျပာၾကားခဲ့ပါ တယ္။ ဒါေပမယ့္ UN ရဲ႕ လက္ရွိအေျခအေနကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ သမိုင္းေၾကာင္းမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ သေဘာ ဆႏၵကို အၿမဲလိုလိုဆန္႕က်င္ေနခဲ့တဲ့ ၿပိဳင္ဘက္ႏိုင္ငံမ်ားဟာ ယခုအခ်ိန္မွာ UN ရဲ႕ အေရးပါဆံုးေသာေနရာ အခ်ိဳ႕ကို ရယူထားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

အေထြေထြညီလာခံမွာ Nicaragua ႏိုင္ငံသား (leftist Nicaraguan) Miguel d'Escoto Brockmann က ဦးေဆာင္လ်က္ရွိပါတယ္။ ၄င္းဟာ အေမရိကန္ရဲ႕ ကမၻာမွာ ဗိုလ္က်စိုးမိုး လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္လိုမွဳကို အၿမဲလိုလို ဆန္႕က်င္ေနသူ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ တတိယကမၻာႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ အေရးပါေသာ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႕အစည္းႀကီးလို႕ ေျပာလို႕ရတဲ့ ဘက္မလိုက္လွဳပ္ရွားမွဳ အဖြဲ႕ (Non-Aligned Movement - NAM) မွာ က်ဴးဘားက ဥကၠဌ အျဖစ္ တာ၀န္ယူထားပါတယ္။ ထို႕အတူ လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံဟာလည္း လံုၿခံေရးေကာင္စီမွာ လက္ရွိတာ၀န္ယူလ်က္ရွိၿပီး၊ လာမယ့္ႏွစ္မွာ အဖြဲ႕၀င္ ၁၉၂ ႏိုင္ငံရွိတဲ့ အေထြေထြညီလာခံကို ဦးေဆာင္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အလားတူ အေမရိကန္ အားေပးေထာက္ခံေသာ UN ရဲ႕ အေရးယူပိတ္ဆို႕မွဳ မ်ားနဲ႕ ပတ္သက္ေနတဲ့ အီရန္ နဲ႕ ဆူဒန္ ႏိုင္ငံမ်ားကိုယ္တိုင္ပင္ ႏိုင္ငံတကာမွ ယံုၾကည္ေလးစားမွဳ (international respectability) ျပန္လည္ရရွိ ရန္ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။ လက္ရွိမွာ အီရန္ႏိုင္ငံဟာ UN ထိပ္တန္း ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္တဲ့ UNDP/UNFPA အမွဳေဆာင္အဖြဲ႕ (Executive Board) ရဲ႕ ဥကၠဌ တာ၀န္ ကိုလည္းေကာင္း၊ ဆူဒန္ႏိုင္ငံဟာ တတိယကမၻာႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ လူမွဳေရးမူ၀ါဒမ်ားကို ေပါင္းစပ္ညွိႏွိဳင္းေပးေသာ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္တဲ့ Group 77 and China မွာ ဥကၠဌ အျဖစ္လည္းေကာင္း အေရးပါတဲ့ရာထူးမ်ား ရရွိထမ္းေဆာင္ေနၾကပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ UN မွာ အေမရိကန္အေနနဲ႕ ဆူဒန္ႏိုင္ငံအေပၚ ႏိုင္ငံတကာဖိအားေပးမွဳ ျမွင့္တင္ေရး၊ အစၥေရး နဲ႕ UN တို႕ ဆက္ဆံေရး ပံုမွန္ျပန္ျဖစ္လာေစေရး စတဲ့ ကိစၥရပ္မ်ားမွာ ၄င္းတို႕ ျဖစ္ေစခ်င္သလို လုပ္ေဆာင္ဖို႕ မလြယ္ ကူဘူး ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ သမၼတ Bush အစိုးရရဲ႕ ေနာက္ဆံုးေန႕ရက္မ်ားမွာ အေမရိကန္ သံတမန္ မ်ားဟာ အီရန္ကိုယ္စားလွယ္ UNDP (Executive Board) ရဲ႕ ဥကၠဌ အျဖစ္ အေရြးခ်ယ္ မခံရေစေရး အမ်ိဳးမ်ိဳး ႀကိဳးစားခဲ့ေသာ္လည္း ရွံဳးနိမ့္ခဲ့ရပါတယ္။

Susan Rice က အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ အေမရိကန္ရဲ႕ ၿပိဳင္ဘက္ႏိုင္ငံမ်ားနဲ႕ ဆက္ဆံမွဳ ျပဳ လုပ္ဖို႕ ျပင္ဆင္ထားၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ Nicaragua ကိုယ္စားလွယ္ကေတာ့ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံရဲ႕ အေရးပါမွဳဟာ ၄င္းတို႕ရဲ႕မူ၀ါဒေၾကာင့္ သိသိသာသာ က်ဆင္းလာၿပီျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒါေပမယ့္ သူအေနနဲ႕ အေမရိကန္ အစိုးရအဖြဲ႕သစ္နဲ႕ ပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္ဖို႕ေတာ့ စိတ္အားထက္သန္တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။

Susan Rice

Susan Rice ဟာ အေမရိကန္သမိုင္းမွာ အသက္အငယ္ဆံုးေသာ လက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ျဖစ္ခဲ့ပါ တယ္။ သမၼတ ကလင္တန္လက္ထက္ (၁၉၉၇ ခုႏွစ္ မွ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္အထိ) အာဖရိကေရးရာ အေမရိကန္ လက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး အျဖစ္ခန္႕အပ္ျခင္း ခံခဲ့ရပါတယ္။

သူမကို ၁၉၆၄ ခုႏွစ္မွာ ေမြးဖြားခဲ့ၿပီး၊ အာဖရိကအႏြယ္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ပါတယ္။ ကနဦး အေန နဲ႕Stanford University မွ သမိုင္းနဲ႕ ဘြဲ႕ ရရွိခဲ့ၿပီး၊ Oxford မွ ေဒါက္တာဘြဲ႕ကို ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး အထူးျပဳ နဲ႕ ရရွိထားသူ ျဖစ္ပါတယ္။

သူမဟာ ဒါဖာ သတ္ျဖတ္မွဳေတြ အဆံုးသတ္ေစေရးအတြက္ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ အေရးယူေဆာင္ရြက္မွဳမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ တြန္းအားေပးသူျဖစ္ၿပီး၊ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့စဥ္ကလည္း ရ၀မ္ဒါ သို႕ (၁၉၉၄ ခုႏွစ္ လူအစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖစ္မွဳအၿပီး) သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ဆူဒန္အစိုးရ လူအမ်ား အျပားကို သတ္ျဖတ္ေနျခင္းမွ ရပ္တန္႕ေစရန္အတြက္ စစ္ေရးအရ အေရးယူေရးနည္းလမ္းကို ေထာက္ခံ ေၾကာင္းလည္း ေျပာၾကားခဲ့ဖူးပါတယ္။

(Can Rice blunt sway of hardliners in UN ? - Analysis UN - The Washington Post ကို ကိုးကားပါတယ္။)

ေျပာင္းလဲလာတဲ့ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ သံတမန္ေရးရာ

အခုတစ္ေလာ ကမၻာ႔ေရးရာေတြမွာ ေလ့လာစရာေတြ အမ်ားႀကီး ေတြ႕ေနရပါတယ္။ ဥပမာ ဂါဇာေဒသ အေရး လိုမ်ိဳး။

အခုလို ျဖစ္ရပ္ေတြ ျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ အာရွက ျမန္မာ့အိမ္နီးခ်င္း တရုတ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႕ ၄င္းရဲ႕သံတမန္ေရးရာနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ဘာေတြလုပ္ေနသလဲဆိုတာ ေလ့လာၾကည့္ရင္ စိတ္၀င္စားစရာပါပဲ။

လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ (၂၀) ေလာက္တုန္းက တရုတ္ရဲ႕ အေရးပါေသာ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး တိန္႕ေရွာင္ဖိန္ က တရုတ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး၀ါဒနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြ တစ္သီခ်ည္း ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီမွာ သူက တရုတ္ႏိုင္ငံ အေနနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာအေရးကိစၥေတြမွာ ဦးမေဆာင္ဖို႔၊ ထင္ထင္ေပၚေပၚ မေနဘဲ သိုသို၀ွက္၀ွက္ (low profile) ေနဖို႕လိုအပ္ေၾကာင္း အေလးေပး ညႊန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကာလမ်ားအထိ တရုတ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႕ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဒီနည္းလမ္းကို လိုက္နာခဲ့ၿပီး၊ UN မွာလည္း ထိုင္၀မ္အေရးကိစၥကလြဲလို႕၊ အမ်ားသေဘာဆႏၵနဲ႕အညီ လိုက္ေရာညီေထြ (going along with the majority) ေနခဲ့ၿပီး၊ ဗီတိုအာဏာကိုလည္း တစ္ခါတစ္ရံမွသာ အသံုးျပဳခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ယခုေနာက္ပိုင္း ႏွစ္မ်ားအတြင္းမွာ တရုတ္ႏိုင္ငံ အေနနဲ႕ သြက္လက္တက္ၾကြတဲ့ သံတမန္ေရးရာ (active diplomacy) ကို ေျပာင္းလဲက်င့္သံုးလာတာကို ဂါဇာအေရးမွာ အထင္အရွား ျမင္ေတြ႕လာရပါတယ္။ တရုတ္ဟာ ကမၻာမွာ သူ႕ကို တာ၀န္သိေသာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ အျဖစ္ ေတြ႕ျမင္ေစလိုလာပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ လႊမ္းမိုးမွဳ၊ ယခင္ ကိုလိုနီႏိုင္ငံျဖစ္ခဲ့တဲ့ ၿဗိတန္၊ ျပင္သစ္ တို႕ရဲ႕ လႊမ္းမိုးမွဳနဲ႕ ႏွိဳင္းယွဥ္ရင္ တရုတ္ရဲ႕ လႊမ္းမိုးမွဳဟာ အခုခ်ိန္အထိ အေတာ့္ကို နည္းေနပါေသးတယ္။

တရုတ္ႏိုင္ငံ အေနနဲ႕မၾကာေသးမီက ဂါဇာအေရး အပစ္အခတ္ရပ္စဲဖို႕ ေတာင္းဆိုတဲ့ လံုၿခံေရးေကာင္စီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ (resolution) မွာ အမ်ားနည္းတူ ေထာက္ခံမဲ ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ထူးျခားတာက အေမရိကန္က (abstained) မဲ မေပးခဲ့တာပါဘဲ။ (ဒီလိုလုပ္ရပ္ဟာ အရင္က တရုတ္ႏိုင္ငံ လုပ္ခဲ့တဲ့ နည္းစနစ္ပါ။) ဥပမာအေနနဲ႕၊ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္က ကူ၀ိတ္ ကို က်ဴးေက်ာ္တဲ့ အီရတ္တပ္ဖြဲ႕ေတြကို (use of force) အင္အားသံုး ဖယ္ထုတ္ဖို႕ အခြင့္အာဏာေပးတဲ့ UN ရဲ႕ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ abstained လုပ္ခဲ့ပါ တယ္။

တရုတ္ႏိုင္ငံ အေနနဲ႕ ကမၻာတစ္၀ွမ္း သူ႕ရဲ႕ လြမ္းမိုးမွဳ (အေရးပါမွဳ) တိုးခ်ဲ႕ရန္ ဆႏၵရွိေၾကာင္း တရုတ္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Yang Jiechi က မၾကာေသးမီက အတိအလင္း ရွင္းလင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံ အေနနဲ႕ ျပည္တြင္းအင္အား (အဓိကအားျဖင့္ စီးပြားေရး) တိုးတက္လာတာနဲ႕အမွ် ကမၻာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး နဲ႕ တိုးတက္ေရးကို ပိုမိုပါ၀င္ လုပ္ေဆာင္သြားမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒီလိုမ်ိဳးလည္း လုပ္ေဆာင္သင့္ေၾကာင္း၊ ယခုလို ကမၻာ့အေရးမ်ားမွာ ပိုမိုပါ၀င္လာျခင္းေၾကာင့္ နိုင္ငံတကာမွာ မိမိတို႕ႏိုင္ငံ ဂုဏ္သတင္း ပိုမိုတိုးတက္ေစေရး အတြက္လည္း အေထာက္အကူျပဳမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း စသျဖင့္ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

အေရွ႕အလယ္ပိုင္း သံတမန္ေရးရာနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး၊ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွာ တရုတ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႕ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ေဒသဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ ရာထူးကို စတင္ဖန္တီးခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဂါဇာအေရးနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး တရုတ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႕ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိေရး၊ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ဆက္လက္ျပဳလုပ္ေရး တို႕အတြက္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းနဲ႕ လက္တြဲၿပီး မနားမေန ႀကိဳးစား သြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း ၄င္းတို႕ရဲ႕ရပ္တည္ခ်က္ကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့တာ ေတြ႕ရပါတယ္။

UN မွာ ေထာက္ခံမဲေပးၿပီး ေနာက္တစ္ရက္မွာ တရုတ္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဟာ ဂါဇာေဒသကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ပါလက္စတိုင္း စစ္အုပ္စု Hamas ကို ေနာက္ကြယ္ကေန အဓိကအားေပး ကူညီေနတယ္လို႕ ယူဆရတဲ့ အီရန္ႏိုင္ငံ ရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးနဲ႕ ဆက္သြယ္ခဲ့ပါတယ္။ UN အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္းနဲ႕လည္း တိုင္ပင္ခဲ့ၿပီး၊ ဂါဇာေဒသ အေျခအေန တိုးတက္လာေစေရး တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အထူးကိုယ္စားလွယ္ကို အီဂ်စ္၊ အစၥေရး နဲ႕ ပါလက္စတိုင္း ေဒသမ်ားကို ေစလြႊတ္သြားမွာ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။
ိ
ဒီလို သံတမန္ေရးရာ လုပ္ေဆာင္မွဳေတြကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသမွာ အေရးပါတဲ့ေနရာ ကေန ပါ၀င္လိုတဲ့ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ဆႏၵကို ေတြ႕ျမင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ တရုတ္ႏိုင္ငံ အေနနဲ႕လည္း အက်ိဳးေက်းဇူးေတြ ရရွိႏိုင္ပါတယ္။

ေသခ်ာတာ တစ္ခုကေတာ့ အေမရိကန္နဲ႕ သံတမန္ အဆက္အသြယ္ မရွိတဲ့၊ အေရးပါတဲ့ အီရန္လို ႏိုင္ငံမ်ိဳးနဲ႕ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းလာႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး အေနာက္ႏိုင္ငံအမ်ားစုလို ကိုလိုနီႏိုင္ငံ (colonial power) မျဖစ္ခဲ့တဲ့အတြက္ တရုတ္ႏိုင္ငံ အေနနဲ႕ ယံုၾကည္မွဳ (credibility) ပိုမိုရရွိဖို႕ အလားအလာ ရွိေၾကာင္း သံုးသပ္ ရပါတယ္။

(Frank Ching ရဲ႕ China steps up global diplomacy ကို ကိုးကားပါတယ္။)