ေျပာင္းလဲလာတဲ့ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ သံတမန္ေရးရာ

အခုတစ္ေလာ ကမၻာ႔ေရးရာေတြမွာ ေလ့လာစရာေတြ အမ်ားႀကီး ေတြ႕ေနရပါတယ္။ ဥပမာ ဂါဇာေဒသ အေရး လိုမ်ိဳး။

အခုလို ျဖစ္ရပ္ေတြ ျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ အာရွက ျမန္မာ့အိမ္နီးခ်င္း တရုတ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႕ ၄င္းရဲ႕သံတမန္ေရးရာနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ဘာေတြလုပ္ေနသလဲဆိုတာ ေလ့လာၾကည့္ရင္ စိတ္၀င္စားစရာပါပဲ။

လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ (၂၀) ေလာက္တုန္းက တရုတ္ရဲ႕ အေရးပါေသာ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး တိန္႕ေရွာင္ဖိန္ က တရုတ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး၀ါဒနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြ တစ္သီခ်ည္း ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီမွာ သူက တရုတ္ႏိုင္ငံ အေနနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာအေရးကိစၥေတြမွာ ဦးမေဆာင္ဖို႔၊ ထင္ထင္ေပၚေပၚ မေနဘဲ သိုသို၀ွက္၀ွက္ (low profile) ေနဖို႕လိုအပ္ေၾကာင္း အေလးေပး ညႊန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကာလမ်ားအထိ တရုတ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႕ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဒီနည္းလမ္းကို လိုက္နာခဲ့ၿပီး၊ UN မွာလည္း ထိုင္၀မ္အေရးကိစၥကလြဲလို႕၊ အမ်ားသေဘာဆႏၵနဲ႕အညီ လိုက္ေရာညီေထြ (going along with the majority) ေနခဲ့ၿပီး၊ ဗီတိုအာဏာကိုလည္း တစ္ခါတစ္ရံမွသာ အသံုးျပဳခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ယခုေနာက္ပိုင္း ႏွစ္မ်ားအတြင္းမွာ တရုတ္ႏိုင္ငံ အေနနဲ႕ သြက္လက္တက္ၾကြတဲ့ သံတမန္ေရးရာ (active diplomacy) ကို ေျပာင္းလဲက်င့္သံုးလာတာကို ဂါဇာအေရးမွာ အထင္အရွား ျမင္ေတြ႕လာရပါတယ္။ တရုတ္ဟာ ကမၻာမွာ သူ႕ကို တာ၀န္သိေသာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ အျဖစ္ ေတြ႕ျမင္ေစလိုလာပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ လႊမ္းမိုးမွဳ၊ ယခင္ ကိုလိုနီႏိုင္ငံျဖစ္ခဲ့တဲ့ ၿဗိတန္၊ ျပင္သစ္ တို႕ရဲ႕ လႊမ္းမိုးမွဳနဲ႕ ႏွိဳင္းယွဥ္ရင္ တရုတ္ရဲ႕ လႊမ္းမိုးမွဳဟာ အခုခ်ိန္အထိ အေတာ့္ကို နည္းေနပါေသးတယ္။

တရုတ္ႏိုင္ငံ အေနနဲ႕မၾကာေသးမီက ဂါဇာအေရး အပစ္အခတ္ရပ္စဲဖို႕ ေတာင္းဆိုတဲ့ လံုၿခံေရးေကာင္စီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ (resolution) မွာ အမ်ားနည္းတူ ေထာက္ခံမဲ ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ထူးျခားတာက အေမရိကန္က (abstained) မဲ မေပးခဲ့တာပါဘဲ။ (ဒီလိုလုပ္ရပ္ဟာ အရင္က တရုတ္ႏိုင္ငံ လုပ္ခဲ့တဲ့ နည္းစနစ္ပါ။) ဥပမာအေနနဲ႕၊ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္က ကူ၀ိတ္ ကို က်ဴးေက်ာ္တဲ့ အီရတ္တပ္ဖြဲ႕ေတြကို (use of force) အင္အားသံုး ဖယ္ထုတ္ဖို႕ အခြင့္အာဏာေပးတဲ့ UN ရဲ႕ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ abstained လုပ္ခဲ့ပါ တယ္။

တရုတ္ႏိုင္ငံ အေနနဲ႕ ကမၻာတစ္၀ွမ္း သူ႕ရဲ႕ လြမ္းမိုးမွဳ (အေရးပါမွဳ) တိုးခ်ဲ႕ရန္ ဆႏၵရွိေၾကာင္း တရုတ္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Yang Jiechi က မၾကာေသးမီက အတိအလင္း ရွင္းလင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံ အေနနဲ႕ ျပည္တြင္းအင္အား (အဓိကအားျဖင့္ စီးပြားေရး) တိုးတက္လာတာနဲ႕အမွ် ကမၻာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး နဲ႕ တိုးတက္ေရးကို ပိုမိုပါ၀င္ လုပ္ေဆာင္သြားမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒီလိုမ်ိဳးလည္း လုပ္ေဆာင္သင့္ေၾကာင္း၊ ယခုလို ကမၻာ့အေရးမ်ားမွာ ပိုမိုပါ၀င္လာျခင္းေၾကာင့္ နိုင္ငံတကာမွာ မိမိတို႕ႏိုင္ငံ ဂုဏ္သတင္း ပိုမိုတိုးတက္ေစေရး အတြက္လည္း အေထာက္အကူျပဳမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း စသျဖင့္ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

အေရွ႕အလယ္ပိုင္း သံတမန္ေရးရာနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး၊ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွာ တရုတ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႕ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ေဒသဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ ရာထူးကို စတင္ဖန္တီးခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဂါဇာအေရးနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး တရုတ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႕ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိေရး၊ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ဆက္လက္ျပဳလုပ္ေရး တို႕အတြက္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းနဲ႕ လက္တြဲၿပီး မနားမေန ႀကိဳးစား သြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း ၄င္းတို႕ရဲ႕ရပ္တည္ခ်က္ကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့တာ ေတြ႕ရပါတယ္။

UN မွာ ေထာက္ခံမဲေပးၿပီး ေနာက္တစ္ရက္မွာ တရုတ္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဟာ ဂါဇာေဒသကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ပါလက္စတိုင္း စစ္အုပ္စု Hamas ကို ေနာက္ကြယ္ကေန အဓိကအားေပး ကူညီေနတယ္လို႕ ယူဆရတဲ့ အီရန္ႏိုင္ငံ ရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးနဲ႕ ဆက္သြယ္ခဲ့ပါတယ္။ UN အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္းနဲ႕လည္း တိုင္ပင္ခဲ့ၿပီး၊ ဂါဇာေဒသ အေျခအေန တိုးတက္လာေစေရး တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အထူးကိုယ္စားလွယ္ကို အီဂ်စ္၊ အစၥေရး နဲ႕ ပါလက္စတိုင္း ေဒသမ်ားကို ေစလြႊတ္သြားမွာ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။
ိ
ဒီလို သံတမန္ေရးရာ လုပ္ေဆာင္မွဳေတြကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသမွာ အေရးပါတဲ့ေနရာ ကေန ပါ၀င္လိုတဲ့ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ဆႏၵကို ေတြ႕ျမင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ တရုတ္ႏိုင္ငံ အေနနဲ႕လည္း အက်ိဳးေက်းဇူးေတြ ရရွိႏိုင္ပါတယ္။

ေသခ်ာတာ တစ္ခုကေတာ့ အေမရိကန္နဲ႕ သံတမန္ အဆက္အသြယ္ မရွိတဲ့၊ အေရးပါတဲ့ အီရန္လို ႏိုင္ငံမ်ိဳးနဲ႕ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းလာႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး အေနာက္ႏိုင္ငံအမ်ားစုလို ကိုလိုနီႏိုင္ငံ (colonial power) မျဖစ္ခဲ့တဲ့အတြက္ တရုတ္ႏိုင္ငံ အေနနဲ႕ ယံုၾကည္မွဳ (credibility) ပိုမိုရရွိဖို႕ အလားအလာ ရွိေၾကာင္း သံုးသပ္ ရပါတယ္။

(Frank Ching ရဲ႕ China steps up global diplomacy ကို ကိုးကားပါတယ္။)